Курс валют
$
92.26
0.33
99.71
0.56
Курс валют
Курс валют
$
92.26
0.33
99.71
0.56
Меню
Поиск по сайту

Табахсыт санаата

13.11.2017 16:37 9
Табахсыт санаата

Оҕонньорум эдэриттэн табахтыыр. Улахан уолум аҕатыгар анаан балкону итиппиттэ, сымнаҕас кириэһилэ туруорбута.

Хаһыат, телевизор табахсыттары утары саҥаттан саҥа сокуон тахсыбытын сатараан туран кэпсиирин бастаан аахайбат этэ. Онтон бу сир үрдүгэр саамай куһаҕан дьаллык табахсыттартан тахсарын аһара “дакаастаан” барбыттарыгар бэркиһээн саҥа аллайда:

“Доҕор, бу туох айылааҕа буолла? Бай, табах туһуттан дьону өлөрбүттэрин дуу, халаабыттарын дуу бачча сааспар диэри истэ-билэ илик этим. Ол биһиги табахтаан бэйэбитигэр эрэ куһаҕаны оҥостор буоллахпыт. Сүүс сыл табаҕы сыҥалаан, үөрэтэн-үөрэтэн баран аны тыыммытын быһаары гыннылар дии… Аан дойдуга саамай мөкү биһиги буолаары гынныбыт… Онтон атын кутталлаах дьаллык киһи-аймахха суох буоллаҕа дуу? Итинник кыдьыктаахтык тоҕо наркоманнары, арыгыһыттары утары охсуспаттарый?!”.

…Кырдьык даҕаны. Табах, биллэн турар, туох аанньа буолуой. Куһаҕан бөҕө буоллаҕа. Ол эрэн кэлиҥҥи кэмҥэ сытайан туран, чуолаан, табахсыттары утары күргүөмнээхтик, государство таһымыгар охсуһан киирэн барбыттарыгар эмиэ да дьиибэргиэх санаам кэллэ.

Ити санаабын соторутааҕыта дьүөгэм ыбылы ытаһалаан биэрдэ:

“Күтүөт уол Саша уоппускатыгар Индрайверынан таксилаата. Таах олоруо дуо. Биир киэһэ кэпсээннээх кэллэ. Наркотигы утары охсуһар отдел дуу, управление дуу киһитин тиэйэн илдьибит. Ол этэр үһү: “Наркотик Дьокуускайга кыайан хонтуруолламмат таһымҥа таҕыста. Ыччат бөҕө сутулунна, ким да үүннүүр-тэһиинниир кыаҕа суох буолла”, – диэн.

Ону истэн баран олус дьиксинним, харааһынным. Эрдэ наркотигы уонна психотропнай вещество эргийиитин хонтуруоллуур анал федеральнай сулууспа баара. Былырыын ити ведомствоны, дойду президенин ыйааҕынан, ыһан баран боломуочуйатын ИДьМ-гэр самалык киллэрэн биэрбиттэрэ. Самалык аата самалык. Киһитэ-үлэһитэ аҕыйаан, күүһэ-уоҕа ыһыллар буоллаҕа. Бу айылаах кыраныысса аһыллан турдаҕына, наркотигы утары охсуһар анал тэрилтэни ыспыттара дьикти.

Орто Азияттан миграннар бөҕө ааҥнаатылар. Таджикистан, Узбекистан, Киргизия наркотрафик айаҕар сыталлар. Бу сир дьоно Россия хонноҕун-быттыгын аайы ыһар кумах курдук элбээтилэр. Саҥа кэлбит дьон түргэн баҕайытык байаллар-тайаллар. Саха сиригэр үйэ саас тухары олорон баран биһиги тоҕо эрэ таһынан халыйбыппыт көстүбэт. Ама да биһиги сүрэҕэ суохпут иннигэр. Сэрэйдэххэ, кэлии дьон наркотигынан дьарыктанан хачыгырас харчыламматахтара буолуо дуо? Аҥаардас беляши астаан, маҕаһыыннарга кассирдаан маннык түргэн үлүгэрдик дэгдэс гыныахха сөбө буолуо дуо? Киргизия гражданнара, мин истэрбинэн, саҥа тутуллан эрэр дьиэлэргэ этээһи-этээһинэн атыылаһаллар дииллэр дии. Хантан баһан ылар харчылана оҕустулар?

Биллэн турар, табахха итинник биирдэ баһан ылар харчыны оҥорор кыаҕыҥ суох.

Аны, киһи-аймах историятыттан, икки атахтаах айылгытыттан да көрдөххө, иннинэн сирэйдээх ханнык эмэ сорҕото булгу туох эрэ дьаллыктаах буолар. Киһи-аймах үйэ тухары бэйэтин-бэйэтэ алдьатар дьаҥнаах. Бу лудоманнартан, педофиллартан, араас маньяктартан, наркоманнартан, арыгыһыттартан – табахсыттар саамай обществоҕа куттала суохтар буоллаҕа. Ону тоҕо буулаан туран, бүтүн государственнай политика оҥорон, харчы бөҕөтө орускуоттаан “охсуһуу” барда? Ол аата ол дьон суотугар наркотигы тарҕатар буору нүөлсүтүү хампаанньата барар дуо бу? Ордук ыччат дьоҥҥо туһаайан?

Табах буортулааҕа тоҕо билигин эрэ кэлэн государство хараҕар иҥиннэ? Былыргытын былыр, табах бастаан үөдүйэрин саҕана өссө илиҥҥи эмчит, бөлүһүөк Авиценна бэлитээн турар: табахсыт киһи дьиэтин халаабаттар – түүнү быһа сөтөллөн утуйбат, кини кырдьыбат – эдэригэр өлөр диэн.

Өскөтүн государствобыт табахсыттары утары охсуһар буоллаҕына, соннук хабааннаахтык наркоманияны, алкоголизмы кытары эмиэ охсуһуохтаах. Ити үс дьаллыктан саамай ынырыга икки бүтэһигэ буоларын киһи барыта билэр эбээт.

***

Прасковья НИКАНОРОВА,

“Аартыкка” анаан.

Дьокуускай к. 

Обсуждение • 9

Добавить комментарий
  1. Огонньор

    Дьэ кырдьык муода эбит,уулуссага итириги хомуйбаттар урукку курдук,табахсыкка ыстараап бегете

  2. саха уола

    Оо, дьэ, ханнык судаарыстыба5а олороргутун билэ иликкит дуо? Биьи судаарыстыбабыт барыта тацнары улэлээх, норуокка туьалаа5ы, баьа быстар да буоллар, отой оцоруо суо5а, ол кэриэтин моцнон елуе5э. Баьылыкпытыттан са5алаан, бары аччыгый тойотторбут, хайдах эрэ гынан кыра-хара, боростуой киьини туутун-тириитин сулэн, бобон-хаайан тыынын иьиллээбит киьи диэн санаалаахтар да, хата биьи хоту дойду, Сибиир улуу уолаттара, мохсо5оллоро буолан, инчэ5эй тирбэ5э быстыбатынан, саккыраан олоробут, убайбыт ууча, туохпутун клэн сабарын-боборун куутэбит, онтон атыны, утары ордоотууру отой билюэт омуктарбыт, кутуйахха да тиийбэппит, кини, саатар, тиьэ5ин “чыып” диир.

  3. Ч

    Уу харахха этиллибит. Арай кыра туох эрэ өссө тиийбэт.

  4. Читатель

    Бу сокуон ордук кэрэ анаардарбыт барахсаттары геноцидтаан иэдэтииЬик буолбат дуо? О, времена, о нравы, чахчы хайдах эрэ судаарыстыба6а олоробут, того наар дьону сордуур сокуон ылалларый?
    Госдуума дьокутааттара билинни дьахтар анаара табахтыырын билбэттэрэ буолуо дуо? Хайдах барахсаттарга кемелеЬебут? Оо-ха-ха!

  5. Сахабын

    Наьаа сопко этиллибит, статья киэн кэпсэтттигит киирэн ити наркотик, арыгылаан сирэй харах буола сылдьар хаамаайылары боппуруоьун уоьээ таьаарыахха соп буолбут! Мин табахтыыбын, ол табахтаан хаамайылыы ду оссо доза кордьоон дьону халаабаппын, наоборот ойбун тойбун сааьыланан куннээги, сарсын тугу гынарбын планнанабын, ыарахан тугэннэ уоскуйабын, доруобуйам улахан диагноьым суох, сирэйим сырдыгын курдук сырдык, кэлин ити перестройка дьон олохторо уларыйар кэмнэригэр олох алдьанар кэмиттэн тардыьытым, табахтыыр ого саастан, эдэр саастан буортулаах бого буо, ийэм биэс сааьыттан таппыт агата кундулээн трубка онорон биэрэн, огогун устатын тухары табахтаан 84 сааьыгар барбыта бу сиртэн, агам табахтаабат да испэт да этэ да инсульлаан эрдэ барбыта, ити Ханна табахтаан сатанар туран тутулларым буолла диэн курутуйа саныыбын куорат ортотугар эдэр иьэн аьаан сирэй харах буолан сытар, сылдьар дьону кордохпунэ! Дьэ буолан истэхпит!

  6. Однако

    Табаахсыттары кемускэспит диэн. Аргыны киhи барыта бата испэт. Наркомания сокуонунан бобуллар. Табаах маассабай кестуу. Ордук эдэр ыччат ылларда. Билигинни табаах дьаат, аргылаа5ар буортулаах. Прасковья Никаноровна онон табаахсыттары кемускэhэн, биhигини уерэтэн бут. Церковка, театрга, цирка5а, ностальжига сырыт хайаа

  7. Минсаха

    Табаахсыт тардан аттынаа5ы дьону ыарыы гынар. Бэйэтинээ5эр аттынаа5ы дьоннорго, ордук о5олорго буортулаах, тардан баран хаама сылдьара общества5а. Киниттэн дьон бе5е суорума суолланар, тугу барытын сутуйар. Керуеххэ да5аны чиэски, сахалар астара буолбатах.

  8. Эрэй

    Табахсыттары утары курдук наркоманияны утары того охсуспаттар диэн ыйытар. Кемускэьии буолбатах ди.

  9. хаалыма

    Табааҕы тартыннар,тардар сиргэ.Бу Аан- Ийэ дойдуга туох буруота ордук элбээбитин өйдүүр киһи суох быһыылаах,дьахтар таһар- эмэһэ таһар автолар суох буолуохтаахтар

Оставить комментарий