Ньурба улууһугар тыыл ветераннарын, 1-гы группалаах инбэлииттэр дьиэлэрин өрөмүөннүөхтэрэ

Правительство отчуоттуур делегацията Ньурба улууһун кэрийдэ.

Маар сэлиэнньэтин олохтоохторо Михаил Гуляев салайааччылаах делегация тылын-өһүн истэн баран, бастатан туран, уматык сыанатын чэпчэтэри туруорустулар. Он сэргэ Түмүк нэһилиэгин олохтоохторо тыраассаҕа сүөһү-сылгы массыынаҕа киирэн биэрэн өлөр түгэнигэр буруйдаах хаһаайына буолан эппиэккэ тардылларын олохтообут нуормалаах федеральнай сокуон сыысхаллааҕын ыйдылар. Улуус баһылыга Алексей Иннокентьев бу саҥа федеральнай сокуоҥҥа, регион усулуобуйатын учуоттаан, уларытыы киллэрэргэ правительство уонна Ил Түмэн көҕүлээһин киллэрэрэ наадалааҕын эттэ.

Оскуола дириэктэрэ А.Р.Никифоров оҕолору Дьокуускайга күрэхтэһиилэргэ уо.д.а. тэрээһиннэргэ илдьэргэ сокуон ирдэбилинэн, Бүлүүгэ уонна Бэрдьигэстээххэ хоннорон тиийэллэрин, оҕолору харыстыырга анаммыт сокуон, дьиҥэр, өссө эрэйдээх буоларын ыйда. Элбэх оҕолору ким да гостиницаҕа күүппэт, онно сөптөөх усулуобуйа да суох.

Маар олохтоохторо тойоттортон былырыын нэһилиэнньэ тугу туруорсубутун уонна ол туруорсуулар ханна-туох түмүктээх буолбуттарын ыйытта.  Онуоха Маарга 4 кыбартыыралаах уопсай дьиэ аһыллаары турарын, учаастактааҕы балыыһа дьиэтин хапытаалынаҋ өрөмүөнэ СӨ Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин быйылгы былааныгар киирбитин эттилэр.

Көрсүһүүгэ – отунан сылыттыыга холбонор туһугар уоту күүһүрдүү, улуус иһинээҕи уоту ситимнэрин саҥардыы, оскуола тутуутун, үрдүк үөрэх төлөбүрэ наһаа үрдүгүн (чуолаан бу үгүс нэһилиэктэргэ этилиннэ), тутуулар улууска алмаастан киирэр үп суотуттан буолбакка, өрөспүүбүлүкэ Инвест-бүддьүөтүттэн үбүлэнэн барыахтаахтарын, кырдьаҕастарга көмө туһунан ыйытыктар, туруорсуулар киирдилэр.

Сүнньүнэн, правительство делегацията, оройуон салалтата дьон ыйытыыларыгар толору хоруй биэрдилэр.

Улуус баһылыга Алексей Иннокентьев эппитинэн, быйыл Ньурба улууһугар тыа сирин олохтоохторун дьиэлэрин өрөмүөннүүр пилотнай бырайыак саҕаланыахтаах. Элбэх үлэ биирдэ саба тутан кыаллыбатынан сибээстээн, быйыл тыыл бэтэрээннэрин уонна 1 группалаах инбэлииттэр эргэ кэтэх  дьиэлэрин өрөмүөннүүргэ улуус бюджетыттан 20 мөл. солк. көрүллүөҕэ, ол харчы нэһилиэктэринэн тыырыллыаҕа диэн кини эттэ. “Нэһилиэктэргэ билгин суот-учуот үлэтэ барар, ол түмүгүнэн хамыыһыйанан көрөн быһаарыы ылыллыаҕа”, – диэтэ.

***

***

Дьаархан кулууба сылааһын, тупсаҕайын правительство делегацията бэлиэтээтэ. “Атын нэһилиэктэр кулууптара тымныы, киһи тоҥо олорор”.

Бу көрсүһүүгэ нэһилиэк салайааччытынан (Сэбиэт бэрэссэдээтэлинэн, онтон баһылыгынан) 20-тан сыл үлэлээбит И.И.Григорьев көхтөөхтүк кытынна – кимнээҕэр да ордук элбэх ыйытыгы, туруорсууну киллэрдэ. Интэриэһэ да киэҥ: өрөспүүбүлүкэ араас улуустарыгар тутуллубут сыаналаах хотоннор көдьүүһэ суох туһаныллыыларыгар, хоту улуустарга таһаҕаһы тиэрдиигэ тиийэ.

Сарайа сууллан ыарахан балаһыанньаҕа киирбит “Саһарҕа” ХЭТ кыһалҕата, муоста тутуутунан сэдиптээн мууһу этэҥҥэ аһардарга дьаһалы ылар наадата эмиэ көтөҕүлүннэ. Хотоҥҥо өрөспүүбүлүкэ үбэ кыттыгаһа суох, улуус, нэһилиэк уонна тэриллиилээх хаһаайыстыба үптэрин холбоон туппуккут, ТХМ-тан бэрэбиэркэ кэлиэҕэ, диэтэ Михаил Гуляев.

Салгыы оптоволокно тутуута, искэн ыарыы элбэҕэ, муоста үлэҕэ киирэн онно саҥа суол оҥоһулуннаҕына нэһилиэккэ киирэр суолу ким көрүөхтээҕэ уо.д.а. ыйытыктар киирдилэр. Манна бэлиэтээн эттэххэ, Марха муостата 2019 с. үлэҕэ киирэрэ былааннанар. Суол боппуруостарыгар улуус салалтата кулун тутар ый бүтэһигэр СӨ тырааныспарга министиэристибэтин Коллегиятын көһө сылдьар мунньаҕын Ньурбаҕа ыытарга былааннныыр. Онон улууска суолталаах элбэх боппуруостарынан быһаарыы ылыллара күүтүллэр. Былаан быһыытынан чугастааҕы сылларга Дьаархантан Улуу Сыһыыга диэри суол аспаалланыахтаах. Чуолаан, Маалыкай түөлбэтин нэһилиэктэрэ уонна Хорула олохтоохторо суоллары оҥорууга өрөспүүбүлүкэттэн үгүөрү үп кэлэрин туруорсаллар.

Киров-Хатыы уонна Марха-Хорула суолун өрөмүөнүгэр улуустан салгыы үп көрүлүннэ эрээри, син-биир тиийбэтэ биллэр.

Быйыл Уҥа Харыйалаах уонна Ньурба к. Нюрбинка үрэҕин муосталара оҥоһуллуохтаах, Куоначчаан муостатын бырайыага оҥоһуллуохтаах, эһиил үлэҕэ киириэхтээх. БАМ-ҥа үлэлээн элбэх муосталары туппут, билигин да улуустарга удамыр сыаналаах тутууларынан дьарыктанар В.Н.Мазур тэрилтэтин кытта кэпсэтиитэ баран турар, харчытын улуус 2-3 сыл устата төлөһүөхтээх.

***

***

Чаппандаҕа отчуоту истэ 40-тан тахса киһи кэлбит. Манна правительство бөлөҕөр Ил Түмэн сиргэ сыһыаннаһыыларга уонна айылҕа ресурсаларыгар сис кэмитиэтин салайааччыта В.М.Прокопьев, СӨ Ил Дарханын уонна Бырабыыталыстыбатын Дьаһалтатын каадырга бэлиитикэтигэр, судаарыстыбаннай уонна муниципальнай сулууспаҕа департаменын салайааччыта А.А.Мартынов кэлэн холбостулар.

Бастаан утаа оробуочай бөлөх киһитин ахсаанынан олохтоохтору кытта араа-бараа буолан көһүннэ эрээри, сыыйа чаппандалар син элбээтилэр. Чаппанда кыһалҕалаах боппуруоһа – оскуола тутуута быйыл саҕаланыахтааҕынан эбитэ дуу, олохтоохтортон ыйытыы, туруорсуу аҕыйах. Кэпсэтии да соччо уота-күөһэ суохтук барда. Бука, чаппандалар Ньурбаттан чугас олорор буолан, боппуруостарын, кыһалҕаларын быһаартара сылдьаллара оруоллааҕа эбитэ дуу.

Дьиэ кыылларын иитиигэ нолуок, өрөспүүбүлүкэҕэ каадыр резервэтин, тыа хаһаайыстыбатын, оҕо сайыҥҥы сынньалаҥар стационарнай лааҕырдар өрөмүөннэрин, спорт-саала тутуутун туһунан ыйыттылар.

***

Оттон ыраах сытар улуус биир улахан нэһилиэгэр Маалыкайга 120-чэ киһи кэлэн мунньах 4 чаас кэриҥэ барбыта. Олус элбэх ыйытык киирбитэ, кэпсэтиигэ кыттан 16 киһи тыл эппитэ киһи хараҕа туолар, астынар, чахчы, чыҥха атын хартыына этэ.

Михаил Гуляев көрсүһүүлэрнэ сылдьан баран маннык отчуотттара ыытыллара дьон-норуот санаатын уонна туруорсуутун тиэрдэригэр туһалаах эрэ буолбакка, өрөспүүбүлүкэ министиэристибэлэрин уонна биэдэмистибэлэрин үлэһиттэрэ улуустарынан сылдьан дьоннор олорор-үлэлиир усулуобуйаларын уратытын, дьону-сэргэни билсэллэрэ кытта билсэллэрэ кинилэргэ инники үлэлэригэр улахан көдьүүстээҕин бэлиэтээн эттэ.

Инньэ гынан улуус нэһилиэктэрин сүрүн туруорсууларынан суол оҥоруута, “Билайн” суотабай оператор үлэтин тупсарыы, нэһилиэнньэни ыраас иһэр уунан хааччыйыы, Сунтаар-Ньурба ВЛ-220 кВ, Ньурба пуордун балаһатын, оптоволокно линиятын тутуу, интэриниэти тупсарыы, нэһилиэктэргэ уонна Ньурба к. социальнай инфраструктура эбийиэктэрин тутуу уонна өрөмүөннээһин, уо.д.а. боппуруостар буолаллар.

Правительство отчуота Ньурба куоратыгар түмүктниэҕэ.

***

Ньурба улууһун дьаһалтатын пресс-сулууспатын матырыйаалыттан.