Курс валют
$
91.98
0.11
100.24
0.27
Курс валют
Курс валют
$
91.98
0.11
100.24
0.27
Меню
Поиск по сайту

Уйбаан САМААЙАП: “Өлөр-хаалар күммүт тирээтэ!”

10.03.2021 15:50 21
Уйбаан САМААЙАП: “Өлөр-хаалар күммүт тирээтэ!”

Ил Түмэҥҥэ профессиональнай парламент туһунан уоттаах-күөстээх дьүүллэһии, киирсии, утарылаһыы бара турар.

Профессиональнай парламент туһунан сурах-садьык тарҕаммыта балайда буолла. Урут сонун таһымынан тарҕанар эбит буоллаҕына, билигин республика салалтатыгар уларыйыы тахсан сурах-садьык дьаһалга кубулуйда.

2018 сыллаахха Ил Дарханынан талыллыбыт Айсен Николаев  былырыын тиһэх ый эргэтигэр эппит Илдьитигэр: “Саха республикатын парламена 35 депутаттаах профессиональнай – идэтийбит парламент буолуохтаах”, – диэн дьаһайбыта.

Дьэ ол дьаһалын толороору Ил Түмэҥҥэ улахан киирсии буола турар. Ил Дархан дьаһалын толотторботоҕуна парламены ыһан кэбиһэр бырааптаах. Онон алтыс мунньах депутаттара хомунан-дьиминэн, “ыһыллымаары” Айсен Николаев ыйбытыныы – 35 депутаттаах профессиональнай парламены оҥорор туһунан сокуону ылынаары тиритии-хорутуу буола олороохтууллар. Сатахха хас да таһымнаах быыбар ыган кэлэн турарынан сэдиптээн, араас “үрүҥ-кыһыл-эриэн” депутаттар бары уон аҥыы хайдыһан, суорҕан-тэллэх тараһыыта буола турар. Онон киирсии кытаанах, сытыы.

Ил Тумэн салайааччыта Петр Гоголев РФ Конституциятыгар уларытыыны утаран кырыы хараҕынан көрүллэн ээл-дээл буола сылдьар. Политикаҕа уопута суох киһини эмискэ Ил Тумэн салайааччытынан анаабыттара кыайан парламены муоһулаабата. Онон коллегаларын да, ситэриилээх да былаас өттүттэн улаханнык сэргэммэтэ харахха быраҕыллар. Сотору-сотору барабын диэн сайабылыанньа суруйа-суруйа хайыта тыытар сурахтаах. Ол курдук муннукка ыкпыттар, ньиэрбэтин сиэбиттэр.

Дьэ, урукку-хойукку депуттаттарбыт туох санаалаахтарый парламент чааһыгар? Биирдэр –  35 депутат биир мандаттаах уокуруктан, 12 депутат партийнай систиэмэнэн талыахха диир. Иккистэр – 25 депутаты эрэ хаалларыахха диэн куолулаахтар. Үһүстэр – уруккунан хааллын, тоҕо уларыта сатаатыгыт диэн кыыһыраллар.

Уйбаан Самаайап, общественник, Ил Түмэн бэһис мунньаҕын депутата, үһүс санааны тутуһарын туһунан этэр:

Ытыктабыллаах Сахам Сирин дьоно!

Саха Республикатын дьылҕата быһаарыллар түгэнэ үүннэ. Бу уларытыыны оҥоттороору 2018 сыллаах быыбарга миигин туораппыттара, А.Н.Жирковы, Ю.М.Николаевы суутунан туората сатаабыттара.

Ону оҥорбут киһинэн Трутнев уола Солодов буолар. Баҕар, ким эрэ билбэтэ буолуо – Трутнев Коми-Пермяцкай Автономнай Уокуругу суох оҥорон баран федеральнай карьератын саҕалаабыта.

Солодов миигин сууттаспыт Яшиновы кытта 2018 с. сайын сирэй көрсөн кэпсэппиттэрин көрбүт туоһулаахпын. Яшинов группата Александр Жирковы, Юрий Николаевы быыбартан суутунан тохтото сыспыта. 2019 с. күһүөрү кыһын Солодовка ити туһунан сирэйигэр эппитим. Ол гэннэ “оҕолор ыарыйдылар” диэн туох баар линиянан атаака оҥоһуллубута, миэхэ холуобунай дьыала тэриллибитэ.

Солодов Камчаткаҕа баран ити дьыала хаптайбыта.

Кириэмил Саха Республикатын самнарар сыаллаах хас да төгүл кимэн киирэ сырытта да, кыайбата. Билигин киниэхэ биир эрэ вариант хаалла – Ил Түмэн депутатын ахсаанын аҕыйатан 7-с быстар мөлтөх, толору хонтуруолланар Ил Түмэни таҥыы. Ол кэннэ Ил Дарханы парламенынан талларыыны киллэрии, ол парламенынан Солодов 2-ны Ил Дарханынан талларыы.

Ил Түмэн депутатын ахсаанын аҕыйатар сатаммат!

Мин этиим кылгастык эттэххэ маннык:

1.Ил Түмэн депутатын ахсаанын 70-тан аҕыйатар сатаммат.

2.Хамнастаах депутат (ону профессионал депутат дииллэр) 19-25 икки ардынан буоллун. Билигин 19.

3.Партийнай испиэһэгинэн 18 депутат талыллын. Ол “партийнай испиэһэк депутата 25% -тан аҕыйах буолуо суохтаах” диэн ирдэбилгэ толору эппиэттиир.

Маннык систиэмэҕэ көстөххө, биир мандаттаах уокуруктан талыллар депутат ахсаана билиҥҥи 35 оннугар 52 буолар. Ол аата дьон быһаччы куоластааһынынан талыллар депутат ахсаана балтараа төгүл элбиир, парламент представительскай функцията быдан күүһүрэр. Холобур, Таатта уонна Горнай бэйэлэрэ депутат талар кыахтаналлар.
Депутат ахсаана төһөнөн аҕыйыыр да ситэриилээх былаастан тутулуга күүһүрэн иһэр. Сокуон быһыытынан Саха Республикатын депутатын ахсаана 70-тан ордуо суохтаах. Биһиги биири да көҕүрэтиэ суохтаахпыт!

Маны кулун тутар 4 күнүгэр профильнай кэмитиэт кэҥэтиллибит мунньаҕар эппитим.

Депутат ахсаанын аҕыйатары Павел Ксенофонтов эмиэ утарар уонна профессиональнай парламеҥҥа ылбычча эмискэ буолбакка, сыыйа көһүөххэ диэн этэр:

– На мой вопрос, что нам мешает уже с этого созыва перейти на соотношение 25 постоянных (профессиональных) депутатов, остальные 45 не на постоянной основе, тем самым, уже начать подготовку к полному профессиональному парламенту. За 2 года можно адаптировать аппарат Ил Тумэн, понять, как будет работать система. Мне ответили мешает закон. Интересный момент. Упразднить народных депутатов до 48, ничего не мешает, даже Конституция РС.

Закон, который мешает – это Конституционный закон РС о Госсобрании (Ил Тумэн) РС, статья 5, где указано «На профессиональной постоянной основе с отрывом от основной трудовой деятельности работают не более 19 народных депутатов РС…».

Не вижу никаких проблем внести поправку уже в этом году и поднять планку «…не более 25 народных депутатов…», тем более это не потребует изменений в Конституции РС.

Следующим шагом, в Конституции РС в п.2 ст. 55 (гл4) внести поправки «состоит из не более 70 народных депутатов, из них не более 25 % процентов по республиканскому избирательному округу пропорционально числу голосов…». Эти поправки уже можно внести вместе со всеми поправками в Конституцию РС до конца 2021 года.

А уже после выборов в ГД РФ, когда сформируется новый Российский парламент, а затем и Совет Федерации, уже внести поправки в Конституционный закон РС о Госсобрании (Ил Тумэн) РС и указать конкретное количество депутатов по критериям — это не изменение Конституции РС, можно спокойно, в рабочем порядке принять.

***

Ил Тумэн депутатын аҕыйаттылар да, сокуоҥҥа хайдах баҕарар уларытыыны талбыт киллэриэххэ сөп. 25 депутаты хам-кум тутар бэтэрээ дьыала буоллаҕа. Административнай-территориальнай реформа туһунан суруйуубутугар ол баар.

***

Aartyk.Ru

Обсуждение • 21

Добавить комментарий
  1. Миттер

    Ахсаанын агыйатар сатаммат. Ол оннугар аппараты 1.5 тегул сарбыйын. Дьин багалаахтар эрэ хаалалларын курдук.

  2. Арбай

    Солуута суох Ил тумэн дьин тугунан дьарыктаныахтаагын ейдеебет туьата суох партийной списогынан ньылбырыйан ким да талбатах депутаттарын уларытыахха наада.

  3. Юрист

    Онтон А. Николаев бэрт киси Ил Тумэни ыстын ээ, сорудахпын толорботугут диэн. Мин санаабар, ил тумэн депутаттара багардахтарына “ити дьасалгын олоххо киллэрбэппит, ысар буоллаххына, ыс!” диир кыахтаахтар. Олох ысыа суога! Кишка тонка. Сата басын, атыыр айдааны, тугунан тумуктэнэрэ биллибэт сана быыбар хаасытын толо тартага ол дии! Ил тумэннэр да угустэрэ ону билэллэр да, соруйан “процесы” ыстыы сатыыллар. Ил дарханна тосо усуннук бу дьыала “ыстанар” да охсуулаах диэн. А так, ойдотон баран бары субэнэн, боппуруосу уорэтэн баран “трудящийса норуот кордосуутунэн” Ил тумэн онуоха маныаха дылы оннунан хаалар диир кыахтаахтар. Ким да “сирэйин сутэрбэккэ”

    • Мохсоҕол

      Ил Түмэни ыһабыт диэтэхтэринэ бэйэлэригэр импичмент диэн буолар буоллаҕа дии…

  4. Николай Седалищев

    Уважаемые народные депутаты Ил Түмэн РСЯ!Желание сократить общее количество народных депутатов глубоко ошибочно, не соответствует Конституции РФ и РСЯ. Подробности изложу отдельно, более подробно со с сылкой на нормы ЗАКОНА и исторические факты. Ветеран Труда Николай Седалищев.

  5. 3

    Айскыт олоччу да иэдээн киьи былааска кэлбит эбит буотта.

  6. 8сс8 биир киьи

    Федераллар туох баар вопростары бэйэлэрэ быьаараллар. Сахаларга эьиэхэ спорт уонна культура хаалар диэбиттэр уьу. Ингушетия курдук банкрот он,орон баран оперативнай управления5а ылаары.

  7. Сиэн Тиҥсий

    Партийнай испииһэгинэн 25% буолара сөп соҕус. Ол эрээри мин санаабар партиялар 1- дии да киһиннэн сөп булуо этилэр. Норуот сүрүн былаас буоларын быһыытынан, депутаттар эмиэ народнай депутат буолуохтаахтар. Михаил Эверстов олус бэркэ эттэ, мин улууһум интэриэһин насмерть туран көмүскүүбүн диэн. Дьэ бу күүстээх этии. Онон лоббисткай методы сүрүн гынан улуустартан биирдии депутаты, киһитин ахсааныттан тутутулуга суох талар сокуон тахсыан наада. Ол талыллыбыт депутат улууһугар подотчетнай буолуохтаах. Уонна профессионально улууһун интэриэһигэр үчүгэй хамнаска үлэлээтин.

  8. Декабрист

    Профессиональный парламент- еще большее отдаление депутатов от народа. Тот кто платит- тот и заказывает музыку. Сокращение числа депутатов в ближайшей перспективе допускать нельзя, чем бы это ни объяснялось. Разговоры о том что Ил Тумэн ничего существенного не решает, а занимается мелкими вопросами- это демагогия. При определенных раскладах он кое на что способен воздействовать.

  9. Саха

    Ил Дархаммыт ону истэр у5у дуо, Кремль этиитинэн олорор бы5ылаах дии

  10. Виталий

    Билигин даҕаны москвалар ил түмэни баҕарбыттарынан эргитэллэр дии саныыбын.

  11. Маайыс

    Ил Тумен оруола уонна норуокка кемете туохханый?

  12. Уйбаан

    Таах бэйэ5ит эрэ ыккардыгар бэрт былдьаса5ыт, норуот тусугар тугу да он дорбуккут кесткбэт

  13. Никола

    Ил тумэн депу тата диэн табаарыс атын депутаттары кытта биир санааха киирэн аан бастаан Республика интэриэьин оро тутан туруулаьан комускуохтээх буоллаха Оччохо эрэ туругуруохпут этэ буоллаха Оттон ити Эверстов курдук тыллаах остоох дьон депутат мандаатын ылыа сулхтаахтар дии саныыбын

  14. Татьяна

    Почти половина пенсионного возраста. Надоели. Слишком долго засиделись. Убрать их. И еще мешают нормально работать Гоголеву. Останется 35. Легче будет. Хааһыланан бүттүө этилэр.

  15. Александра

    Депутаттар, эһигини биһигикуоластаан талбыппыт. Онон хаскыт ким туох буоларын биһигиттэн ыйытыахтааххытын умнумаҥ.

  16. Александра И

    Депутаттар, эһигини биһигикуоластаан талбыппыт. Онон хаскыт ким туох буоларын биһигиттэн ыйытыахтааххытын умнумаҥ.

  17. Пророк

    Куоластаан ээ. Мэр быыбарыгар уонна Госдума быыбарыгар.

    Хайдах куоластыыгыт да, оннук буолуо олохпут

  18. Якут

    Все уже просрали

  19. 99

    ЭЭ сёпкё суруйбут эбит ёйдёёбёт дьонно. Кырдьык, Ил Тумэн – сахабыт былааьа буолла5а, хайдах да буолтун иьин, туох да диэбиттэрин иьин. Депутат а5ыйаата эрэ-былааспыт ыьыллар буолла5а

  20. Афанасий

    Да хоть 125 депутатов. Что это изменит, если по современной политической системе подавляющее большинство будет от “Единой России”?

Оставить комментарий