Филипп ПЕСТРЯКОВ: “Эр киһи карьератын – кэргэнэ оҥорор”

Бэчээт, телевидение, араадьыйа эйгэтигэр үлэлээбит, үлэлиир дьон Филипп Петрович ПЕСТРЯКОВ аатын бэркэ билэллэр, ытыктыыллар. Кини өр сылларга тустаах Департамены тэрийэн, салайан кэлбит киһи. Филипп Петрович от ыйын 21-гэр үбүлүөйдээх хаарын уулларда.

-Филипп Петрович, аныгы кэмҥэ 75 саас диэн аһара кырдьаҕас саас буолбатах ээ, дьиҥинэ.

-Дьол буоллаҕа, бачча сааска тиийии. Киһи барыта маннык сааска тиийбэт. Урут кыра сылдьан, 10-чалаах эҥин буолуом, тиэргэним хонуутугар тиэрэ түһэн сытан 50-чабар тиийдэрбиин диэн баҕара саныырым. Оччолорго 50-наах киһи кырдьаҕас диэн буолара. Уонна ол кэминээҕи дьон олохторо да ыарахан буоллаҕа, букатын атыттар этэ.

-Бээ, эн пенсияҕа тахсан олох эдэргэр түспүккүн диэн көрөбүн. Бурҕалдьыгын устубутуҥ сирэйгэр-хараххар биллибит курдук.

-“Эдэргэр” диэ…(күлэр). Саха национальнай бэчээтин күнүгэр үлэлээбит “Сахабэчээтим”салалтата үөрүүлээх мунньаҕар ыҥырбыта. Ыытааччы түөрт киһини ааттаан туран “ытык кырдьаҕастарбыт кэлэн олороллор” диэтэ, ээ. “Кырдьаҕас” диэнтэн өһүргэниэх курдук сананан баран “ытык” диэн самалыктааҕыттан уоскуйдум.

Пандемия кэмигэр хааллан олорон баран иккис сылбын Петр Дудкин аатынан урукку сибээс техникумугар коменданныыбын.

-Былдьаһыктаах общественнай-политическэй дьыллар будулҕан үөһүгэр сылдьыбыккынааҕар адьас налыйбыккын.

Үйэ саас тухары былааска, салайар үлэҕэ сырыттаҕыҥ. Урут “тойону отунан-маһынан оҥорбоккун” диэн этии баара.

-Сөпкө этэҕин, Сэбиэскэй саҕана салайааччыны иитэн-такайан таһаарар систиэмэ баара. Тыыппалаах, актыбыыс, кыанар-хотунар, тыллаах-өстөөх ыччаты эрдэттэн таба көрөн, сүүмэрдээн кадровай саппааска киллэрэн үөрэтэн бараллара. Мин оскуола саҕаттан актыбыыс бэрдэ этим. Оскуолаҕа бииргэ үөрэммитэрим, бэрт ахсааннаах киһи хаалла да буоллар, бигэргэтиэхтэрэ. Кылаас ыстаарыстата, пионерскай Дружина Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ, оскуола хомсомуолун тэрилтэтин сэкиритээрэ этим. Хомсомуолга – ыччакка пропагандиһынан, райком сэкиритээринэн үлэлээбитим.

Ф.П.Пестряков армияҕа сулууспалыы сылдьан

Армияҕа университекка бииргэ үөрэммит үс эр бэрдэ – Толя Степанов (Үөһээ Бүлүү), Вася Кулагин (Өлүөхүмэ) уонна мин (Уус Алдан) бииргэ сулууспалаабыппыт. Үһүөн СГУ байыаннай кафедратын бүтэрэн аппыһыар сололоох этибит. Ол сылдьан икки сыл субуруччу Забайкалье байыаннай уокуругун хайыһарга чемпионаатыгар кыттан дивизиябар бастаабытым. Аармияҕа сулууспа элбэххэ үөрэппитэ. Дойдубар кэлэрбэр “баҕарар сиригэр үлэлиир бырааптаах” диэн мэктиэ суруктаах кэлбитим.

-Оччолорго хайҕабыл (поощрение) систиэмэтэ эмиэ баар эбит, ээ?

-Оннук. Кэлэн баран Аммаҕа үлэлии тахсыбытым. Уус Алдаҥҥа аҕам кэлимэ диэбитэ. Кини үйэтин сааһын тухары оскуола дириэктэрэ буоллаҕа, манна кэллэххинэ Филипп Петрович диэхтэрэ суоҕа, Пестряков Филипп кэллэ диэхтэрэ диэбитэ. Кырдьыга оннук, үөрэппит учууталларым миигин итинтэн атын хайдах ааттыахтарай? Мин кинилэри хайдах салайыахпыный?

– Үс оҕолооххун?

-Биир кыыс, икки уол оҕолоохпут. Аньыыргыыбын да, билинэрбэр тиийэбин – сүүрбэттэн тахса сиэннээхпит уонна хос сиэннээхпит. От ыйын 9 күнүгэр Москуба куоракка өссө биир бухатыыр уол хос сиэн эбилиннэ.

-Ол тухары Филипп Петрович Пестряков-2 баар дуу?

-Туйаара, сүрэҕим бааһын таарыйдыҥ. Суох. Улахан уолбун Петр диэн эһэтин аатын биэрбитим. Кэпсэтиилээх этибит:  уолланнаҕына Филипп диэхтээҕэ, оччотугар үһүс көлүөнэҕэ мин “төрөөн” тахсыахтааҕым. Ону суох. Сэттэ кыыстаах. Үс сиэннээх. Эмиэ кыргыттар. Хомойбоппун. Үөрэбин. Сибэккилэр.

Петр Пестряков кыргыттарын, сиэннэрин ортотугар 

– Эр дьон бэйэлэрин ааттарын олус сөбүлүүллэр быһыылаах, иһиттэх аайы наар ол айдаана.

-Эр киһи – бэйэмсэх. Бэйэтин удьуорун, ситимин хаалларар мөккүөрдээх.

-Кыра уолуҥ бэйэҥ ааккынан?

-Филипп Филиппович Пестряков.

-Дьөгүөр Барыыһап күтүөтэ?

-Саха сирэ бары билэрэ буолуо. Суруналыыстар барахсаттар уолбун наар “Борисов күтүөтэ” дииллэр. Биирдэ эмэ алҕаска “Пестряков уола” диэбэттэр. Дьиҥэр бэчээт эйгэтигэр син биллэр киһи буоллаҕым…

…Егор Афанасьевич кыыһын Алена кэргэнэ. Москуба куоракка үөрэнэ сылдьан холбоспуттара. Филипптаах Алена игирэ сиэннээхтэр. Куйаар ситиминэн ким диэн ааттыыбыт диэн сүбэлэһиигэ мин барыйааным кыайбыта – Камила уонна Милана диэн. Бу икки аат алта эрэ буукубалаах, бастакы аат бүтүүтэ иккис аат саҕаланыыта. Оччолорго мин балыыһаҕа сытарым, иллэҥ киһи тугу гыныахпыный, интернеты хаһыстаҕым дии, Гугл –га махтал! Төрөппүттэрэ – Дарханнаах Света атын барыйааннары ылымматахтара, миэнин сөбүлээбиттэрэ (күлэр).

-Оҕолоруҥ бары ыал дьон, олохторун, үлэлэрин буллулар. Эн, тойон киһи, дьиэҕэр да көстөрүҥ ахсааннаах буолуо. Онон иитии чааһыгар улахан өҥө кэргэҥҥэр Любовь Николаевнаҕа тиксиэхтээх?

-Биллэн турар, кэргэним Люба өҥөтө баһыйар бөҕө буоллаҕа. Ол эрээри мин, аҕа киһи, бэйэм майгыбынан, тус холобурбунан үөрэттэҕим дии саныыбын. Мөҕөн-таныйан буолбакка. Холобур, кыра эрдэхтэриттэн успуорка сыһыарбытым. Уолаттарым оскуола саастарыгар Амма оройуонугар биллэр спотсменнар этэ. Хайыһарга, сүүрүүгэ, баскетболга оройуон чемпионнара. Филипп Москубаҕа физкультура уонна успуорт Академиятын бүтэрбитэ. Үһуннук СӨ физкультураҕа уонна успуорка министиэристибэтигэр үлэлээбитэ. Петр эр дьоҥҥо киин куорат уонна Саха сиринээҕи ЫБММ (МЧС) волейболга сүүмэрдэммит хамаандатын сүрүн тириэнэрэ. Ситиһии бөҕө.

-Үлэ бөҕө үлэлээтиҥ, түһүү да, тахсыы да баар. Бу сааскар тиийэн баран олоххо саамай сүрүнэ, суолталааҕа туох эбит дии санаатыҥ?

-Дьиэ кэргэн. Үлэ, дуоһунас бүгүн баар, сарсын суох. Дьиэ кэргэн – бу олоххо саамай тутаах суолталааах. Мин отут сааспын туолар сылбар Амма оройуонун Соморсун орто оскуолатын дириэктэринэн анаммытым. Ол кэмтэн ылата түөрт уон сыл устата “бартыбыаллаах”, үксүгэр кырыылаах бүрүүкэни, сырдык ырюбаахыны кэппит, хаалтыс бааммыт салайааччы олоҕунан олордум. Эр киһи инникитин, кини карьератын кэргэнэ оҥорор. Хайдахтаах да эр бэрдэ дьиэтигэр-уотугар өйөбүлэ суох буоллаҕына олоҕор, үлэтигэр үрдүк ситиһиилэммэт. Эйигин өйдүүр-өйүүр кыыһы таба көрөн, таптаан олоҕуҥ доҕоро оҥосторуҥ – ол эн олоххор табыллыыҥ.

Любовь уонна Филипп Пестряковтар

-Кинигэ таһаарбытыҥ.

-Икки туомнаах. Бэйэм суруйуум. Уонна ахтыылар. “Баары баарынан” диэн ааттаах, 300 ахсаанынан тахсыбыта. “Сылаас бэрэски курдук” тарҕаммыта. Кэргэним үс күн тугу барытын быраҕан туран аахпыта. Уонна: “Мин эйигин олох билбэт эбиппин”, – диэбитэ. Дьэ диэ – биэс уонтан тахса сыл хоонньоһо утуйан баран. Үрдүк сыанабыл!

-Тыый.

-Киһи ис санаатын киһи бэйэтэ эрэ билэр буоллаҕа.

-Уопсайынан салайааччы быһыытынан саамай тугу тутуһар этигиний?

-Ханнык баҕарар түгэҥҥэ киһи киһитинэн хаалыахтаах. Мин Департамеҥҥа үлэлиирим тухары биир да киһини ыган, күһэйэн уураппатаҕым. 15 сыл Департамент салалтатыгар үлэлиирим тухары араас баара. Кулубалар: “Эрэдээктэрбитин уурат”, – диэн илии тутуурдаах киирэллэрэ… Сороҕор төбөм балта уонна кыстык икки ардыгар баар буолара: балта – Бырабыыталыстыбам, кыстык – Бэчээт, Тыл көҥүлэ.

Ааспыт дьыала – Таатта хаһыат эрэдээктэрин сойуолаһан уураппытыҥ дииллэр. Суобаһым ыраас, оннук буолбатах этэ. Дьиэтигэр ыалдьыттыыр, хонор, ирэ-хоро кэпсэтэр киһибин хайдах сойуолуохпунуй? Майгым, иитиим көҥүллээбэт. “Ыалдьабын, ууратыҥ”, – диэн бэйэтэ көрдөһөн сайабылыанньа суруйбута. Оччолорго улуус хаһыатын кылаабынай эрэдээктэрин дуоһунаһа политическай суолталааҕа.. Үөһэттэн (Бырабыыталыстыбаттан) сөбүлэҥ ылан баран ууратар, аныыр бырааптааҕыҥ.

-Билигини дуоһунас уопсайынан суолтата түстэ быһыылаах.

-Түһэн. Систиэмэҕэ үлэлиир урут үрдүк хамнастаах буолара. Ытыктанара. Билигин ол суох. Хамнас кыра, үлэ бүппэт. Эдэрдэр онно барбаттар. Баҕар, ол иһин да буолуо, салалтаҕа түбэһиэх дьон ананаллара баар суол.

-Эн туйаххын хатаран чиновник үлэтигэр арай улахан оҕоҥ – кыыһыҥ үлэлиир, ээ?

-Лариса билигин минтранска үлэлиир. Тэрийэр үлэҕэ, тылга, сурукка-бичиккэ дьоҕурдааҕа, онон эдэриттэн сыстыбыта. Университеты бүтэрээт куорат дьаһалтатыгар эпиэкэ салаатыгар үлэлээбитэ. Көнө сүрүннээх, билиилээх, таһымнаах буолан ити үлэҕэ биэнсийэ сааһыгар тиийэ тулуйан сырытта.

-Систиэмэ дьонноро бэйэ-бэйэҕитин ордук өйдөһөргүт буолуо?

-Өйдөһөн, сүбэ-соргу ыйытааччы.

-Сололоммучча сиэннэргин, хос сиэннэргин кытары алтыһарыҥ элбээтэҕэ. Көлүөнэ уратыта төһө харахха быраҕыллар?

-Хас биирдии киһи бэйэтин кэмин киһитэ. Сол курдук биһиги төрөппүттэрбититтэн атыммыт, оҕолорбут биһигиттэн. Сиэннэрбит букатын атын дьон. Олус интэриэһинэй дьон. Түмүстэххпитинэ сиэннэриҥ, хос сиэннэриҥ иннигэр-кэннигэр бытырыыс курдук иилиҥкэйдэһэ сылдьалларыттан ордук киһи дууһатын уулларар, сүрэҕин үөрдэр, сүргэтин көтөҕөр туох баар буолуой? Дьол. Барыларын уйадыйыахпар диэри таптыыбын. Бу орто туруу дойдуга ыччаттар баалларын тухары биһиги олохпут салҕанар.

***

Кэпсэттэ Туйаара НУТЧИНА,
Aartyk.Ru