Ньурба Бордоҥун нэһилиэгэр олох күөстүү оргуйар

Бордоҥ нэһилиэгин (Маалыкай) эдэр баһылыга Леонид Ушканов дуоһунаска талыллан үлэлиэҕиттэн нэһилиэгин олоҕун бэркэ сэргэхситтэ. Ол туһунан Маалыкайтан кэлбит тэттик сонуннар туоһулууллар.

“Айар киин” Норуот айымньытын дьиэтин территориятыгар нэһилиэк бочуоттаах олохтоохторун туһунан кэпсиир стенд тутуллунна. Бу эбийиэк “Комплексное развитие сельских территорий” диэн федеральнай бырагыраама чэрчитинэн олоххо киирдэ. Нэһилиэк дьаһалтата ыыппыт конкурсугар Дьокуускайдааҕы “REK-time” тэрилтэ кыайбыта уонна үлэтин бу күннэргэ түмүктээтэ. Билигин аҕыйах ситэрэн биэрии үлэ уонна тула өттүн тупсарыы, мастары олордуу хаалла.
Стендэни үөрүүлээх быһыыга-майгыга арыйыы балаҕан ыйын 27 чыыһылатыгар, Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннаһын күнүгэр буолуоҕа.

* * * * *

Эргэ оскуола территориятыгар “Программа поддержки местных инициатив” (ППМИ) чэрчитинэн ыытыллыбыт конкурска кыайбыт нэһилиэкпит өссө биир бырайыага (“Стадион открытого типа”) үлэтин саҕалыырга бэлэм буолла. Бу аныгы ирдэбиллэргэ сөп түбэһэр үксүн оҕолорго, эдэр ыччакка анаммыт эбийиэк буолар.

Тула сүүрэргэ аналлаах бетон дорожка үрдүнэн анал эрэһиинэ бүрүөһүннээх. Холбоһо сытар 100 миэтэрэлээх дорожкалаах. Көрөөччүлэргэ диэн эбии түөрт трибуна тутулунна. Уонна араас тэрээһиннэри ыытарга анаан 10х10 миэтэрэлээх мас сцена тутулунна. Саамай элбэх ороскуоттаах чааһа Ст. Васильев аатынан уулусса өртүттэн мас штакетнигы көтүрэн тимир эрэһиэҥки туруоруута буолла.

Маалыкай оскуолатын салалтата урукку былааннарын олоххо киллэрэн дьэрэкээн өҥнөөх футбол, баскетбол оонньуур анал газон (площадка) тэлгээтэ. Ону таһынан нэһилиэк дьаһалтата биэрбит таһырдьа туттуллар спорт тренажердарын ити былаһааккаҕа саҥа сиргэ көһөртөлөөн таҥыахтаах.

Инникитин бу стадион тула уулуссаны сырдатарга анаммыт улахан лаампалары туруорар, уоттуур-күөстүүр былаан баар диэн Бордоҥ нэһилиэгин баһылыга Леонид Ушканов кэпсээтэ.

* * * * *

Улуу Кыайыы 75 сылыгар оройуон үрдүнэн тэриллибит “Кыайыы фондугар” Маалыкай олохтоохторо 110 тыһыынча кэриҥэ солкуобай киллэрбиттэрэ. Тыыл бэтэрээннэригэр анаммыт кинигэ бэчээттэнэрин туһугар нэһилиэктэр бары бырахсыбыттарын кэннэ 90-тан тахса тыһыынча солкуобай маалыкайдарга төннөн кэлбитэ.

Бу харчыны “Капсула времени” бырайыакка ыытарга быһаарыы ылыллыбыта. Маалыкайдар Кыайыы скверигэр сылын аайы саҥардыы үлэтэ ыытылларын билэллэр. Бу сырыыга Николай Егоров салалтатынан икки стендэ туруорулунна. Биир кынатыгар Улуу Кыайыы 50 сылыгар бэтэрээннэрбит, дьоммут-сэргэбит түспүт хаартыскаларын, иккис кынатыгар оҕолор, эдэр ыччат хаартыскаларын киллэрдилэр. Ортотугар “Капсула времени” диэни угар тимир монумент оҥордулар.
Маалыкайдар кэлэр көлүөнэҕэ анаабыт 2045 сыл ыам ыйын 9 күнүгэр арыллыахтаах суруктарын эмиэ 27-с чыыһылаҕа, Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннаһын күнүгэр үөрүүлээх быһыыга-майгыга угуохтара.

* * * * *

Кэрэ эйгэ оскуолатын саҥа таас дьиэтигэр тутуу үлэтэ харгыһа суох бара турар. Бу күннэргэ сарайын каркаһа оҥоһуллан бүппүтэ. Билигин металлочерепица бүрүөһүнү тэлгии сылдьаллар. Ону таһынан түннүктэрэ барыта кэриэтэ олордулар. Тутааччылар “эмискэ үөскээбит улахан мэһэйи көрсүбэтэхпитинэ, эбийиэги ахсынньы ый бүтүүтүгэр былаантан хаалбакка үлэҕэ киллэриэхпит” диэн эрэнэллэр.

* * * * *

Специалистары олордорго анаммыт 4 квартиралаах уопсай дьиэҕэ бэйэбит уолбут Савва Андреев биригээдэтэ атырдьах ыйын бүтэһик күннэриттэн саҕалаан үлэлии сылдьар. Бу үлэ эрдэ саҕаланыахтаах этэ даҕаны, эмиэ коронавирус дьаҥа атахтаата. Кэккэ хааччах киирбититтэн мэһэйдэтэн дьиэни туппут “Мас-строй” тэрилтэ 20 кубометр хаптаһыны хойутуу аҕалла.

Матырыйаал кэлээтин кытары үлэ күөстүү оргуйда. Муостата сонно тэлгэммитэ. Билигин сарайы бүрүйэр үлэ бүттэ кэриэтэ, ититии системата эмиэ улахан аҥара тардыллан турар. Ону таһынан уолаттар иһинээҕи быыстары оҥороллор. Тас үлэттэн ааннары оҥоруу, түннүк олордооһуна, дьиэ обшивката, тэлгэһэ күрүөтэ хаалла.

Бу нэдиэлэ саҕаланыыта дьаһалта, оскуола, балыыһа, Кэрэ эйгэтин оскуолатын үлэһиттэрэ бу дьиэни тас өттүттэн икки күн тухары ханаппаахылаатылар.

Нэһилиэк баһылыга Леонид Ушканов: “Уопсай дьиэ бу ый бүтүүтэ туттарыллыа диэн эрэнэбит, ол сатамматаҕына, кэлэр ый ортотугар хайаан даҕаны бүтэриэхтээхпит”, – диэтэ.

* * * * *

Үөһэ ахтыллыбыт Савва Андреев өссө Маалыкай участаактааҕы врачебнай амублаториятыгар бэрт суолталаах үлэни түмүктээтэ. Быйыл дьаһалта уонна нэһилиэк сэбиэтэ буолан балыыһаҕа тупсарыы үлэлэрин ыытарга киһи мыыммат харчытын көрбүттэрэ.

Санатан эттэххэ, былырыын оройуон салалтатын кыһамньытынан араас анализтары ыытар оборудование кэлбитэ. Олортон сорохторо хайаан даҕаны уу систематыгар куруутун холбонон турдахтарына эрэ үлэлииллэр. Дьэ, бу оборудованиены таах хаалларымаары кэккэ үлэ ыытылынна.

Ол курдук, Савва Андреев биригээдэтэ балыыһа иһигэр пластмасс турбаларынан проводка тарта уонна 1 кубометр кэриҥнээх емкость туруордулар. Онон билигин анализатордары толору туһаныахха сөп буолла. Ону таһынан балыыһа үлэһиттэригэр анаан сылаас уулаах умывальниктары туруорар кыах баар буолла.

* * * * *

Бу нэдиэлэҕэ “Дьөһөгөй паркаҕа” киирэр тимир эрэһиэҥкэ ааны алдьаттылар диэн информация Маалыкай ватсап-бөлөхтөрүгэр тарҕаммыта. Улахан хоромньу тахсан, дьон-сэргэ санаата түһэн полиция үлэһиттэригэр сигнал киирбитэ. Билигин учаастактааҕы полиция үлэһитэ уонна кини көмөлөһөөччүтэ буруйдаахтары эппиэккэ тардар туһугар силиэстийэ ыыта сылдьаллар.

* * * * *

Ньурба оройуонун дьаһалтата кэтэх хаһаайыстыбаларын улаатыннарар баҕа санаалаах кыаммат уонна элбэх оҕолоох ыалларга МТС “Нюрба-агро” тэрилтэттэн 112 тарбыйаҕы түҥэппитэ. Маалыкайдарга анаммыт 21 тарбыйаҕы спорт отделын инструктора Спиридон Ушканов манипулятор грузовикка тиэйэн аҕалбыта.

Тыа хаһаайыстыбатын специалиһа Варвара Алексеева этэринэн, сайын эмиэ бу бырагыраама чэрчитинэн маалыкайдар Күндээдэттэн 7 тарбыйаҕы ылбыттара. 28 ньирэй барыта ыалларга түҥэтилиннилэр, кыстыыр кэскиллэрэ быһаарылынна.

* * * * *

Ст. Васильев аатынан сылгы собуота от бэлэмниир үлэтин былаанын ситиһиилээхтик толордо. Быйылгы кыстыкка 619 тонна ирдэнэр эбит буоллаҕына, түөрт звено отчуттара 624,4 тонна от кэбистилэр.

Ордук үчүгэй көрдөрүүнү “Ньөөлбүктэ” звенота ситистэ – 211 тонна от былааннааҕын 22 % таһынан толордо (257,3 т), диэн Александр ИЛЬИН-ЕГОРОВ “Маалыкай” пресс-киинтэн биллэрэр.

Манна эбэн эттэххэ, Ст.Васильев аатынан сылгы собуота Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин хонноҕун анныгар киирдэ. Онон улахан историялаах республика биир бөдөҥ тэрилтэтэ бюджеттэн үбүлэнэр буолла, дьон хамнастаныа, тэрилтэ сайдыа диэн эрэбил баар. Биллэн турар, бу тыа дьонугар улахан көмөтүн ааһан, мэҥэдьэк сылгы боруодата сүппэтигэр мэктиэ буолар.

***

Aartyk.Ru