Курс валют
$
92.59
0.02
100.27
Курс валют
Курс валют
$
92.59
0.02
100.27
Меню
Поиск по сайту

Көнөтүнэн үтүө суобастаахтык олорорбут буоллар, донуос суруйсарбыт олох аҕыйах буолуох этэ

12.04.2022 20:44 4
Көнөтүнэн үтүө суобастаахтык олорорбут буоллар, донуос суруйсарбыт олох аҕыйах буолуох этэ

«Туймаада» хаһыакка балаҕан ыйынааҕы, эбэтэр алтынньытааҕы дуу, нүөмэригэр Лааһар Оруоһун эмиэ бэйэтин дьонун (өлбүтэ ырааппыт киһини), суруйааччы Даланы сыыһатын булан «саралаабыт» этэ. Хаайыы лааҕырыгар тыһыынчанан, мөлүйүөнүнэн дьон олорорун суруйбут диэн хаһыспыт этэ. Оттон  Л.Берияны кэлин элбэх чэпчэтиилэри хаайыылаахтарга оҥорбута диэн ити ыстатыйаҕа хайҕаан суруйбут.

Кырдьык, И. Сталин өлбүтүн кэннэ, Берия үс ый иһигэр улахан чэпчэтиилэри оҥорбут. Холобур, 1,5 мөл. хаайыылаахтарга  (политическай ыстатыйалаахтар онно түбэспэтэхтэр, ол аата уголовниктар буолан тахсаллар) амнистия оҥорон, паспортнай режимы сотторон, еврей быраастары реабилитациялаан уо.д.атын чэпчэтиилэри оҥорбут. Тоҕо  И.Сталин тыыннааҕар ити уларытыыларын ситиспэтэҕэй? Эбэтэр уйатыгар уу киирэрин билбитэ-сэрэйбитэ дуу?

Ис дьыала министирин Л.Берияны бэс ыйын 26 кунугэр 1953с. тутан хаайбыттар. Маршал Георгий Жуков салайан Московскай байыаннай уокурук гауптвахтатыгар аҕалан укпуттар. Гауптвахтаҕа олорон хаста даҕаны Маленковка, Хрущевка, Молотовка, Ворошиловка, Кагановичка, Микояҥҥа, Булганиҥҥа уонна  Сабуровка реабилитациялаан диэн суругунан көрдөспүт. Муораҕа, акыйааҥҥа тимирэн эрэр хараабыл аллараа трюмтэн күтэр бөҕө үөһэ палубаҕа өлүмээри тахсар эбит. Оннук балаһыанньаҕа тубэстэҕэ дии Л. Берия.

Л.Берия  туһунан “Новая газетаҕа” (Novaya Gazeta.Ru) 25.10.2021г. түбэһэн аахтым. Хаһыат кылаабынай редактора Дм. Муратов соторутааҕыта  Нобелевскай бириэмийэ лауреата буолбута. Онон Лааһар Оруоһун, кыахтаах киһи, И. Грознай, Ф. Дзержинскай, Л.Берия  курдук дьон тустарынан кырдьыгы суруйарыҥ буоллар. Бэйэҥ дьоҥҥун өлбүттэрэ ырааппыт (эчи а5ыйахпыт да бэрт) эһиги диэхтээн диэн сэниир курдук буолбакка, суруйалларын, үлэлээбиттэрин, ытыктаан, учуоттаан суруйа сатаа.

«Сордоох сухаттан» саҕалаан оччоллорго үчүгэйи санаан үлэлии сатаабыт дьонтон, бүтүн киһини хаалларымаары гынныҥ. Төһөнү кыайыа эбиппит буолла. Оччолорго бэйэбит үлэлээн- хамсаан сылдьыбыппыт эбитэ буоллар. Эбэтэр олохпут олус тупсан атын дьарыкпыт суох дуу.

Урут НКВДлар  дьону оҥорботох буруйдарын кытары «билиннэрэр» эбиттэр. Оннооҕор биһиги нэһилиэкпититтэн Макаров Мэхээлэ (Бассабыык Мэхээлэ) уонна Дьячковскай Ньукулайы, бастакы колхозтары тэрийсибит дьону дьаһайбыттара. Мэхээлэ сут дьылга Булуҥҥа  киирэн фронт кыһалҕатыгар балыктаспыт. Онно кэпсииринэн: “Тыҥырахпыт саҕатыгар иннэни анньар этилэр”, – диэн  кэпсиирин дьоннор истэр эбиттэр.

НКВД үлэһиттэрэ ону билиммэттэрэ чуолкай. Элбэх дьоҥҥо донуос суруллуннаҕа, сорохторо доруобуйалара тулуйбакка ааттара-суоллара биллибэккэ уҥуохтара, дууһалара онно хааллаҕа. Донуос аата донуос – барыта кырдьык буолбат.

Олох диэн уустук. Үөһэттэн көрө-билэ олордохторо. Бытааммыт – итэҕэһи-быһаҕаһы туоратарга, үчүгэйи оҥорорго. Оттон куһаҕаҥҥа сыыдаммыт: бэйэ-бэйэбитигэр донуос суруйсан олохпутун уустугурдабыт. Чиэһинэйдик, көнөтүнэн үтүө суобастаахтык олорорбут буоллар, донуос суруйсарбыт олох аҕыйах буолуох этэ.

***

Петр МАКАРОВ,

Дьокуускай к. 

 

Обсуждение • 4

Добавить комментарий
  1. Однозначного мнения нет

    Берия туьунан араас матырыйаал угус. Онно Берия учугэй да, куьа5ан да оруттэрин ырытыы элбэх. Онон однозначно чиэьинэй, эбэтэр куьа5ан киьи диэн тумук онорор кыаллыбат. Ыраата барбакка бэйэ5ит нэьилиэккит эбэтэр оройоннут баьылыктарын ырытан корун. Дьон бары собулэьэр биир тумук оноро5ут дуо? Ким билэр…

  2. 1

    Иногда Доносчики нужны чтоб легализовать подставные уголовные дела!

  3. Хаххан

    киьини хорутуур айыы буолар. Туран кэлэн иэстэспэт тотторутун эппиэттээбэт былыр уйэ5э барбыт киьи. Сидьиц быьыы. Урут барбыт киьини хоруордар. Саханы итинник сиэн бутэртэрэ. Аны А5а дойду сэриитигэр ылан оссо а5ыйаабыттара. илин ар5аа кыргыьыыга. Ол иьин Саха буттэ. Билигин халы мааргы хаамайы омук эбенки буулаан атыылан Саха сирин сиэн бутэрдэ. Оссо ону маны сымыйаннан дьону туьэрдилэр.Ар5аа дойдуга хаамайы дьиикэй дьон дойдулары иьигэр ииктэн таьыгар саахтан бутэрдэ. Манна эмиэ оннук. Куоракка кэлэн араас куьа5аны оцоруу аргылаан баран дьону туурэйдээьин. Массынаннан туцнэри котуу. Ону якут дэнэн дойду 112 канала кордорор. Ол баар аьаабыт иьиттэригэр холгуйан биэрэллэрэ. Тиийиммэт дьон диэн Армия5а урут да ылбат этилэр.Советский медицина куустээх этэ.Биьиги уолаттарбыт икки ус сылы быьа сылдьаллара.Ханна наадала5ы кыаммакка комолоьон ону уцсэн урдук оьуолээхтэргэ биллэр.Тойоттортон куттанан сацарбат ини.

  4. ээ

    “Уосээттэн коро билэ олордохторо..” диэн дуу.. хата Л.Оруосунна “уосээттэн” араначчылара бааллар агай бысылаах..араас урун -хара урдук осуолээх дьиэлэргэ..

Оставить комментарий