Иннибэр-кэннибэр туундара

Стадаҕа барыы миэхэ былааҥҥа суоҕа. “Буран көһүннэ бараҕын дуо?” диэн ыйыттылар, соһуччута бэрдиттэн “ээх” диэбиппин бэйэм да билбэккэ хааллым. “Уонна хаһан маннык түгэн тосхойуой” дэстибит.

Түп-түргэнник таҥна охсон (таҥас туһунан кэлин суруйуом) буран сыарҕатыгар биирдэ баар буола түстүм.

“Төһө ыраах айанныыбыт?” диэн ыйыттым, “Чугас, 3 чаас курдук диэтилэр“.

Бастакы 2-3 килэмиэтир сонун, бэрт сэргэх курдук этэ. Онтон. Онтон онус дуу, хаһыс дуу килэмиэтирим кэннэ “таах сибиэ “ээх” диэбиппин кэмсинним, иннибэр, кэннибэр киэҥ тундара. Буран буруотун сыта, сирэйбэр хаар да хаар ыһар, тыал да тыал. Маннык үс чааһы быһа сатаан айанныа суохпун. Аҥарым эрэ тиийииһи.

Суоппарбар “тохтоо, тохтоо” диэн көрдүм, буран тыаһыттан олох истибэт. Аны икки илиибинэн ыбылы тутуһан олоробун, туундара ортотугар төкүнүйэн хааллахпына хантан булуохтарай. Ол да буоллар, бэйэбэр “ону-маны куһаҕаны санаама” диибин. Сыарҕам санаабар суол аҥарын салгыҥҥа айанныыр. Биир санаа уоскутар, хаһан эрэ Галина Шахурдинаны кытары айаннаан турабын, быыбарга. Кини элбэх кэпсээниттэн хоту дойдуга 9 чаас бураанынан айаннаабытын, уонна кулгаахпар ол ырыата кэлэр (ырыа аатын умнубуппун, “Дьүкээгир” диэн быһылаах).

Син балай эмэ буолан, таҥара биэрдэ, суоппар бэттэх хайыста, мин баарбынан-суохпунан, олох бүтэһик шанс диэбиттии далбаатаатым. Һуу хата, тохтоото…

Суоппар бурааныттан түһэн кэллэ. Мин, “кэбис, сатаан барыа суохпун, төннүөххэ, олох хотуом эҥин бары кэлээри гынна” диэтим. Мин балаһыанньабар киирэн, миигин өйдөөн, “хайыахпытый, чэ, сөп” диэҕэ диэн эрэллээх этим. Киһим соччо саҥата суох киһи буолан биэрдэ. Тыал, буурҕа быыһыгар, иһин түгэҕэр туох диирэ иһиллибэт. Бу күннэргэ маннык СМС кэлэр “Ожидается порывистый ветер до 23 м/с, метель в Анабарском, Булунском районах 10.02.2025 г.”.

Киһим миигин көрө-көрө күлэр, уонна тентанан олох да ыбылы бүрүйэн кээстэ. Аны, олох даҕаны туох даҕаны көстүбэт буолла, ыас хараҥа, били кыраһыабай, киэҥ туундараны көрүөхтээҕим ханан да суох буолла. Сөп буо, аараттан мин туспуттан төннүбэт буоллаҕа, анаан миигин илдьэр буолбатах. Таһаҕас илдьэр, ылар. Барыта сырдыгы, бириэмэни сырсыы, тыал хантан үрэрин күүтүү буоллаҕа.

Аны миэхэ олох да ньүдьү балай айан буолла, тутуһарым өссө күүһүрдэ, дьэ. “Испэр кэмсиммэппит, бары маннык айанныыллар” диибин. Син бара түһэн хата бэйэтэ тохтоото, “хайдаххыный” диэн ыйытта. “Наһаа буотах” диэтим. “Чэ, оччоҕо бураҥҥа олорус” диэтэ. “Кыайара дуу, суоҕа дуу?” диэтэ, ыйааһыммын ыйытта. Бураҥҥа иилиллэ сылдьар дьааһыктарын устан сыарҕаҕа бырахта. Чэ, уонна салҕыы айаннаатыбыт. Дьэ, бэттэх кэллим, сирэйим сырдаата, сыарҕатааҕар сүүс төгүл ордук. Маннык балай эмэ бардыбыт, сир ортотун диэки тохтоотубут, сир аһаттым. Ол баран иһэн таба хаайар сирдэригэр кэллибит, бураммыт умулунна, “тэриэккэтэ” алдьанна диэтэ, мантан өссө да 20чэ килэмиэтир баар, сатыы барабыт диэн буолла. Миэхэ таларым суох, “Оо” эрэ диэтим, сир-халлаан анныгар хаалыахпыт дуо?.

Сырыылаах, сатабыллаах суоппар буолан, чаас аҥарыттан ордук буранын хаста, “стадаҕа тиийэр ини, онно оҥостуохпут” диэтэ. Хата эһиннэ салҕыы бардыбыт. Этэҥҥэ стадабытыгар тиийдибит, мин эмоциям олох таһынан барда, тыһыынчанан таба… хаһан да көрбөтөхпүн көрдүм. Дьиэлээхтэри кытары билистим (туспа суруйуом).

2-3 чаас буоллубут быһыылаах, уолаттар бураны оҥороллор. Манна бириэмэ чаһыынан буолбакка, халлаан сырдыгынан ааҕыллар.

Төннөр кэммит кэллэ, бу сырыыга аргыстаах буоллубут, икки буран буолла.

Туундара уолаттара хайдах сирдэтинэн сылдьаллара буолла, киэҥ да киэҥ түгэҕэ көстүбэт биир кэм тэбис тэҥ туундара. Ханнык да картата, навигатора суох айанныыллар, ханан да суол суох, барыта тибии. Ол да буоллар, ханна кэлбиттэрин ааттарынан билэллэр, көрдөххө туох да уратыта суох да буоллар. Санаабар ыйы, сулустары батыһан айанныыр курдуктар.

Сааскылаах уоттара

Оо, чахчы даҕаны “Сааскылаах уоттара” дэниэн дэммит эбит. Биһиги “дойду дьоно” куораппыт, бөһүөлэктэрбит уоттарын сырдыгы таһынан, киэргэл курдук көрөбүт. Онтон, манна Сааскылаахха уот диэн олох ураты, күндү суолталаах эбит.

Хас эмэ чааһы быһа айанаан иһэн ханна эрэ маяк курдук уот көһүннэ, тута Сааскылаах уоттара диэн биллим. Санаабар дэлби сылыйдым, үөрдүм, субу кэлбит курдук сананным, сылайбытым барыта ааста.

Сааскылаах уоттара хаһан да умуллубатын, куруук ыраахтан сандаара, угуйа турдуннар.

Кэлэ бара 140 км, 6 чаас айаннаатым.

Бүгүн үлтү көһүйэн турдум. Аны таксинан Сааскылаах – Якутск төннөбүт. Буранынан да барыах курдукпун.

***

Спиридон БОРБУЕВ

Ааптар хаартыскалара