«Хатыылар төрүттэрэ»

Бу киэһэ Айыы дьиэтин уораҕайыгар: “Дьонноох киһи тутайбат, ойуурдаах куобах охтубат,”- диэн саха өһүн хоһооно үгүстүк иһилиннэ. Чахчыта да оннук эбит, Ньурба улууһун Мэҥэдьэк нэһилиэгин дьоно-сэргэтэ кыра 3 саастаах оҕотуттан кырдьаҕас 90 саастаах киһитигэр диэри саҥа кинигэ сүрэхтэниитигэр тоҕуоруһа муһуннулар.

Былыр өбүгэлэрбит, саҥа ыалы олохтоору соруннахтарына, кийиит дуу күтүөт дуу хантан хааннааҕын, кимтэн-кииннээҕин бэл, диэтэр, сэттис көлүөнэҕэ диэри тоокколоһон баран сөбүлэҥнэрин биэрэллэрэ, эбэтэр эрдэ илии охсуһаллара, – ити мээнэҕэ буолбатах эбит. Билиҥҥи уйулҕа науката быһаарарынан, киһи үгүс ыарыылара, алдьархайдара барыта төрүттэриттэн утумнанан кэлэн сиһин тоноҕоһун устун олохсуйаллар эбит диэн быһаарар.
Билиҥҥи кэмҥэ ити үгэс сүтэн, онто да суох кыра норуот отуора хамсаабыта кистэл буолбатах. Мантан тахсар суол төрүччүнү чинчийиигэ сытар диэн өркөн өйдөөхтөрбүт этиилэрэ оруннаах. Киһи төрүччүтүн чинчийэн, уруккутугар туох сыыһа-алҕас тахсыбытын өйдөөн, бэйэтин этиттэн-сииниттэн симэлиттэҕинэ, кэнчээри ыччата чэчирии сайдан барыан сөп. Ити үтүө санааны сыыска-буорга түһэрбэккэ Мэҥэдьэк нэһилиэгин бочуоттаах олохтоохторо убайдыы-бырааттыы Иван Яковлевич уонна Егор Яковлевич Таҥхаровтар нэһилиэктэрин төрүччүтүн үс туомнаах кинигэ оҥорон «Бичик» национальнай кыһаҕа бэчээттэтэн таһаардылар.
Бэчээттэммит кинигэҕэ уон төрдүс көлүөнэҕэ тиийэ түҥ былыргы олорон ааспыт дьонтон саҕалаан былырыын төрөөбүт оҕотугар тиийэ киирдилэр. Онон Мэҥэдьэк дьоно-сэргэтэ дьоһун бэлэх тутан үөрүүлэрэ кэмэ суох.
Бу үтүө холобур нэһилиэк-нэһилиэк аайы тэнийэн Сахабыт сирин дьонун-сэргэтин уйгутун тупсарыгар туһалыаҕа. Ууһу-төрүччүнү ылбычча киһи оҥорбот дьыалата, элбэхтик дьону кытта алтыһар, архыыбы хасыһар сүрэҕинэн-быарынан ыалдьар киһи тиһэҕэр тириэрдэр. Илиинэн суруллубуту, тиһиллибити «Бичик» национальнай кыһа идэтийбит үлэһиттэрэ кичэллээхтик тутан-хабан, кинигэҕэ тиһэн таһаардахтарына, суоруллубат сурукка хаалыа турдаҕа.

***

Источник: НИК «Бичик»