Арчы Дьиэтин “Үс түмсүүгэ” биэрдилэр?
2002 сыллаахха Дьокуускай куорат общественноһын туруорсуутунан, куорат баһылыга Илья Михальчук Чернышевскай уулуссаҕа дьоҕус эрээри тупсаҕай көстүүлээх, оччолорго сонун архитектуралаах Арчы Дьиэтин туттарбыта.
Арчы Дьиэтин бастаан Надежда Толбонова, онтон Валентина Бочонина салайбыттара. Валентина Ивановна 20-ччэ сыл бу тэрилтэҕэ үлэлээн баран быйыл от ыйыгар уурайбыт. Кини оннугар Лариса Андреева анаммыт.
Ол эрээри кинини эмиэ “ууратан эрэллэр” диэн сурук тарҕанна:
“Меня беспокоит и вызывает неудоумение, сложившаяся обстановка вокруг Центра духовной культуры ” Арчы Дьиэтэ” г. Якутска и я решила высказать свое мнение как первый директор этого Центра.
В последнее время началась непонятная чехарда с руководством Дома Арчы.Так 1 июня была уволена директор Валентина Ивановна Бочонина, которая проработала со времени образования Арчы и успешно возглавляла в течении 9 лет. Хотя, как известно , она написала заявление об увольнении, не трудно догадаться, что ей было предложено это сделать.
Пригласили на должность директора Ларису Константиновну Андрееву, опытного работника культуры.
Но выяснилось, что ей также предложили покинуть Дом Арчы и назначить директором представителя ” Үс түмсүү .”
И все это делается в угоду общественной организации “Үс түмсүү”.
Но надо признать, что эта общественная организация имеет иные цели.
Они якобы поддерживали на выборах нынешнего мэра Евгения Григорьева и это им дает право внедриться в ЦДК ” Арчы дьиэтэ ”
Центр является муниципальным учреждением культуры, осуществляющим свою деятельность на основании “Положения о культурно- досуговых учреждениях в РФ” , утвержденного Министерством культуры РФ, а также на основании ” Закона о культуре в РФ”.
ЦДК “Арчы Дьиэтэ” имеет свой Устав, Концепцию, Программу, утвержденные вышестоящими органами .
Мне ранее довелось встретиться с активом “Үс түмсүү”, встреча была организована Окружным центром народного творчества, общество ставило вопрос о базировании в Арчы. Тогда удалось доказать, что общество может сотрудничать с Центром и им было выделено время для проведения своих мероприятий.
Но этого им оказалось мало.
Хочу напомнить историю образования ЦДК ” Арчы Дьиэтэ”.
Он был построен в 2002 году в г Якутске, в дни празднования 375-летия вхождения Якутии в состав Российского государства, как признание значения и дальнейшего развития культуры и традиции народа саха в г. Якутске .
Это первый национальный центр культуры в столице республики.Инициатиатором выступил Дом народного творчества Министерства культуры и духовного РС(Я) при активной поддержке известных деятелей культуры и науки.
В их числе известные люди: доктора наук :академик А . И. Гоголев , К. Д. Уткин, Н . Е. Петров, У. А. Винокурова , В. В. Илларионов , Р. И.Бравина, деятели культуры Мандар Уус, А. С. Федоров, В. Ф Яковлев.
Они вошли в состав
Координационного Совета Центра , который функционирует до сего времени.
Совет утвеждает Программы деятельности Центра , принимает участие в научной и культурной деятельности учреждения.
“Арчы Дьиэтэ ” поистине стал центром национальной кульуры не только в городе Якутске, но и в республике.
В улусах по примеру “Арчы Дьиэтэ ” построены подобные учреждения культуры.
Центр поддерживает связь с другими национальными общинами, диаспорами, организовывает встречи с лидерами религиозных конфессий.
Принимает участие во многих городских, республиканских мероприятиях, а также в международных проектах.
Дом Арчы был у истоков проведения национального праздника ” Ыһыах” в м. “Үс Хатын “, в реализации Государственной прграммы по сохранению и пропаганде Олонхо.
Центр выступает , как один из организаторов Международного фестиваля скащителей культуры ” По зову Земли Олоҥхо” под эгидой комиссии ЮНЕСКО РФ.
Казалось бы, такому известному и авторитетному учреждению культуры подобает уважительное отношение со стороны руководства Якутска.
Неоправданная смена директоров Центра, несомненно, отрицательно влияет на деятельность учреждения их работников, ведь от руководителя зависит многое, тем более , Центр, являясь единственным в Якутске учреждением традиционной культуры саха ,имеет свою специфику . Здесь нужен грамотный, опытный и авторитетный специалист -руководитель. Хочется, чтобы обратили внимание на эту ситуацию вышестоящие организации, а также общественность республики.Надежда Толбонова- первый директор ЦДК ” Арчы Дьиэтэ “, засл.раб.культ.РС(Я)”.
“Үс түмсүү” салайааччыларыттан биирдэстэриттэн Иннокентий Макаровтан бу сонун туһунан ыйыталаспыппытыгар:
“Итэҕэли, сиэри-туому Эр Киһи Саха иилиэхтээх-саҕалыахтаах”, – диэн эрэ хоруйдаабыт. Ол аата Андрееваны кырдьык ууратан эрэллэр дуу? Лариса Константиновна бэйэтэ эппиэттээбэт.
Арчы Дьиэтэ тутуллуоҕуттан икки уот икки ардыгар сылдьар. Биир өттүнэн, култуура тэрилтэтин быһыытынан куорат бюджетиттэн хамнастанар, аны былааннаах, бачча-оччо харчыны киллэрэҕит, итиччэ-хачча мероприятие ыытаҕыт диэн сорудахтанар. Онон син биир атын култуура тэрилтэтин курдук үлэтин-хамнаһын ыытыахтаах.
Аны иккис өттүнэн, итэҕэл дьиэтэ буолуохтаах, онон көр-нар тохтуохтаах, аҥардастыы Айыы итэҕэлин эрэ тарҕатыахтаах диэн туруорсуу эмиэ күүстээх. Сокуон быһыытынан, итэҕэл дьиэлэрэ государствоттан үбүлэниэ суохтаахтар. Оччотугар общественнай тэрилтэҕэ биэрдэхтэринэ, ол дьон Арчы Дьиэтин көрөн-истэн, үлэлэтэн, үлэһиттэрин хамнастаан, өрөмүөнүн ыытан, уотун-күөһүн хааччыйан барыахтаахтар. Кыаныахтара дуо? Эбэтэр эмиэ бассаабынан хаччы бырахсыҥ диэн ыҥырыы таһаараллар дуу?
Дьокуускай куорат дьаһалтата, чуолаан, Култуура управлениетын салайааччыта Индира Ли бу балаһыанньаны быһааран биэрэрин кэтэһэбит.
***
Aartyk.Ru
Обсуждение • 11
Добавить комментарийОставить комментарий
Шиномонтаж Левша
Cтоматология 32
Гм, у прежнего руководства Арчы был какой то рафинированный стиль работы. Тишь да гладь, скромность девственная. Как чисто совковое учреждение досуга.. Можеть, Арчы не хватает именно энергии “Ус тумсуу”? Возможно, получиться именно нужная синергия и союз прежней женственной “Арчы” – Туйаарыма Куо и новой мужской “Ус тумсуу” – Ньургун Боотур?
При прежнем руководстве Дом Арчы превратился в балаган, в худшем смысле этого слова. Различные шоу, развлекательные мероприятия, сборища всякого рода шарлатанов проводимые для пополнения бюджета, никак не соответствовали истинной цели и смыслу Дома Арчы.
Сводил как то иностранного друга на мужской алгыс. Во время алгыса в другом зале на полную мощнось врубили музон типа Ласковый май, там бойкие старички усторили дискотеку. Чуть не умер от стыда.
Ус Тумсуу туох куhа5аннаа5ый ? Ыччаты иитиигэ , терут культураны сайыннарыыга оруобуна сеп .
Хаьан эрэ онно дискотека “кому за..”, суорумньу биэчэрдэрэ буолаллар этэ, уопсайынан норуокка “Харчы дьиэтэ” диэн ааттанар этэ. Бу дьиэ туохха аналлаах туттуллубутуан, сиэр-туом энин дьиэтэ буолуохтаах дии саныыбын. Хайалара сайаларыттан теЬе кедьуустээх буоларын билбэтим, ба5ар ол Ус тумсуулэр тумуехтэрэ дуу диэн санаа баар да, ол дьонун дьалкыйан, таьынан тахсыбаттар дуо?
Оннук, урукку салайыы эрдэҕинэ биирдэ сахалыы арчыланаары, алгыс ыла киирбиттээҕим. Соһуйан тиэрэ баран түһэ сыспытым, кэлэйэн сиргэ силлээбитим. Алгысчытым көрсөн иккис этээскэ холуочук аҥаардаах аҕам саастаах дьон быыстарынан ыҥыран таһааран, шум гам быыһынан бэрт эрэйинэн алгыстаабыта. Соһуйан ыйыппыппар ,дьэ маннык диэн бэйэтэ да хомойор киһи быһыытынан хоруйдаабыта. Аҕам саастаах бар дьонум шоулуур сирдэрэ эрэ эбит дии санаабытым
Аата эрэ Арчы дьиэтэ.Сахалыыны түһэрэн барытын төттөрүтүн оҥорор дьон үлэлээбитэ буолтара.Арчылыыр дьоммут да хас ойохтоох арахсыбыт киһи харчыга бэлэм тексты ааҕан биэрэр.Ол кэннэ хайдах олох буолар.Сымыйа.Саха буолбатах дьон.Харчы киллэрээри буолары буолбатын ыытан.Оччоҕо туохха наадалааҕый ДК Кулаковского баар дии.КЦ СВФУ.Эстрада театра араас театрдар цирка.Итирэн баран үҥкүүлүргэ.Туох да биир көнө суола суох дьиэ.Дьону эрэ утары туруорар хас сырыы ахсын.Кинилэр айдааннара бүппэт.Харчы хайытар сир дьону албыннаан.Сабыҥ син биир Карантин.
Биири себюлээбэппин. Ус-тюмсюю кююс еттюнэн еттейююню уэрэтэр, уонна атын итэ5эллээх саха дьонун сойуолаьыах курдук суоьур5аналлар.
Элбэхтик кююркэйэн сарыылыыллар уот отто-отто. Ити сюэргюлээх.
Сахалар уокка унпэтэхпит. Биьиги Аар Айыы Тойон Танара5а итэ5эйэбит. Ону дьэ уоту танара оностон сарылааьын дбор5ооттук.
Ото то5о баьаардар буоллулар? – барыта сибээстэх. Уотунан оонньообот ба5айыта.
Эмиэ Айс курдук саха итэ5элин суох онорор соруктаах дьон.
“Ус тумсуу” гэ Арчы дьиэтин биэрэр адьас соп. “Ус тумсуулэр” ытык анал дьиэлэнэн-тойдонон туспэтийиэхтэрэ, бараагыдыйыахтара, дириниэхтэрэ. Итэгэлгэ анагы кэмнэ соп тубэсэр эрчимнээх, ис куустээх, ыччатка тиийэн тыллаах – остоох бу эрэ хамсаасын баар. Онон ойуоххэ. Арай биир усулуобуйа баар.. “Ус тумсуулэр” ити Арчы дьиэтин исигэр туох да оннук маннык “харчы киллэрэр” диэн ааттаах шоулары, холуочук дьон “билсэр – корсуулэсэр” эгин тэрээсиннэри тохтотуохтаахтар. Дьиннээх Танара – Тенгри Айыы дьиэтэ буолуохтаах. Оннук дуогабарынан кэпсэтиилээх ылыахтаатар.
Саха норуота бэйэбит итэ5элбитин, сиэрбитин-туоммутун, баай угэстэрбитин тэнитэр, ыччаты утуэ5э иитэр Арчы Дьиэтэ хайаан да баар буолуохтаах, сыал-сорук туран куускэ улэлиэхтээх. Куораппытыгар, бэл, атын омуктар итэ5эллэрин дьиэлэрэ силигилии сайдаллар. Оттон биьиги тэрут сирбитигэр сайдар-уунэр кыахпыт то5о суо5уй?
Харчы дьиэтэ буолан бутуэхтээх, национальнай концепциялаах буолуохтаах.
Итиэннэ кэндэй, бары муннугуттан тымныынан аргыйар (хаьан эрэ киирэн олороору кыьын олус тонмуппут) сарай курдук буолбакка олус учугэй, мааны кэстуулээх буолуохтаах.