Ханнык иһиттэн аһыыбыт?

WhatsApp статуһугар тупсаҕай бүлүүһэҕэ собо уурбут хаартыскабын угааччы буолан  иһит туһунан кэпсэтии таҕыста.

-“Сахалыы иһит” диэн ылаҕыт, атыылаһаҕыт да итинтиккит барыта Кытайга оҥоһуллар. Туох састааптаах буортан, туойтан, ханнык, хайдах лааҕынан соппуттарын билбэккит. Маннааҕылар иһит оһуорун эрэ уруһуйдууллар, – диэн лабораторияҕа сыһыаннаах киһи суруйар. – Сахалыы иһити көрдөрүүгэ ууруохха сөп, эбэтэр хахтаах кэмпиэт, бичиэнньэ угуохха сөп. Онтон итии аһы, убаҕас аһы кутар эҥин сэрэхтээх. Туга-ханныга биллибэт буоллаҕа.

Хаачыстыбалаах, бэрэбиэркэлэммит, ГОСТка эппиэттиир иһиттэри оҥорор собуоттар иһит түгэҕэр эбэһээт бэйэлэрин логотиптарын туруораллар. Собуот логотибын туруораллар, торговай марка (маҕаһыын аатын) буолбатах. Собуот логотиба –  бу хаачыстыба мэктиэтэ. Уопсайынан, логотиба суох керамическай, фарфоровай иһити ылбат буола сатааҥ. Өстүөкүлэ иһит быдан куттала суох буолар.

Былыргы, сэбиэскэй саҕанааҕы тэриэлкэ, бүлүүһэ, чааскы түгэҕин көрөөрүҥ эрэ – бары логотиптаахтар. Сороҕо өссө иһирдьэ баттаммыт логотип буолар. Сэбиэскэй иһиттэри ГОСТаммыт фарфортан күн аайы туттулларга анаан оҥороллоро, – диэн баран бэйэтин иһитин түгэҕин хаартыскалаан ыытта, “маннык буолар” диэн.

Аны коллегаларым иһиттэрин ырыттыбыт.

Марфа Петровна сервизтэрэ: английскай костяной фарфор “Волна” (Royal Doulton), Дулево иһитэ (Дулевскай фарфор собуота), Гжель (Россия), Чехия фарфора бу иккис хаартыскаҕа көстөр.

“Сервизтэр бары собуот логотибынан бэчээттэнэ сылдьаллар. Хата, сахалыы иһитиҥ суох эбит диэн ыалдьыттарым мыына сыстылар”, – диэн дьүөгэбит күлэр.

Фарфор сүнньүнэн үс көрүҥҥэ арахсар:

-кытаанах фарфоры,  1400 °C – 1460 °C итии уокка уматан ылаллар, маҕан туойа эбэтэр каолина элбэх, оттон кварца уонна шпата аҕыйах, кытаанах фарфор тыаһа чугдаархай, итиини тулуйар. 

-сымнаҕас фарфор, бу фарфор кварца уонна полевой шпата элбэх,  1300 – 1350 °C итиигэ хатараллар, өҥө араҕастыҥы маҥан, кытаанах фарфордааҕар итиини тулуйара намыһах, ол эрээри сырдыгы аһарара улахан.

-костяной фарфор,  бу кытаанах уонна сымнаҕас фарфор икки ардынан көрүҥ, бөҕөтө, өҥө эмиэ ити фарфордар икки ардыларынан, оҥоһуллар туойугар уҥуох күлүн эбэллэр, ол иһин “костяной” диэн ааттаммыт, чараас уонна сырдыкка туттахха курдары көстөр.  

“Мин дойдубар таҕыстахпына урукку иһиттэргэ аһыырбын наһаа астынабын, аҕам дириҥ бүлүүһэтэ эҥин баар. Урукку миин иһэр уп-улахан тэриэлкэлэр буолунайдар. Иһиттэр түгэхтэригэр барытыгар ийэм аата суруллубуттар. Дэриэбинэҕэ сыбаайба буолла да, ыаллартын иһит уларсар этилэр, – диэн атын коллегабыт Наташа кэпсиир. – Буокка иһэр үрүүмпэлэри гражданскай сэрии саҕанааҕы киинэҕэ көрөөччүбүн”.

 

Гражданскай сэрии туһунан киинэлэргэ көстөр үрүүмпэ

Аны үрүүмпэлэргэ, бокалларга тиийдибит.

Бу ЛФЗ (Ленинградский фарфоровый завод) бастакы классический формалара уонна оһуордара, диэн Марфа Петровна кэпсиир.

ЛФЗ курустаал бокаллара, үрүүмпэлэрэ

Биир дьүөгэбит бултуу бараары сылдьар быраатын дьаһайан, тоҥон турар төрөппүттэрин эргэ дьиэтигэр таһааран таас үрүүмпэлэрин хаартыскалатта.

Сэбиэскэй саҕанааҕы иһиттэри быраҕымаҥ, харыстааҥ. Бастатан туран, онтон киһи куттаммакка аһыыр.  Иккиһинэн, оҕо, эдэр сааспытын эргитэн эбэбит, ийэбит астаабыт астарын амтанын санатар иһиттэр буоллаҕа. Сүрэххэ чугастар.

Үсүһүнэн, иһит ылыах иннинэ түгэҕин өҥөйөн көрүллүөхтээх: собуот аата баар дуу, суох дуу.

Сахалыы иһит, биллэн турар, олус чугас, кэрэ, ойуута-мандара умсугутуулаах. Ол гынан баран экспертэри ханна оҥоһуллубута ыйыллыбатаҕа саарбахтатар эбит.

***

Туйаара НУТЧИНА,
Aartyk.Ru