ТӨРҮЧЧҮ ТӨРДӨ

Төрүт ыал төрүөҕэ, ытык ыал ыччата төрдүн-ууһун билэргэ дьулуһар. Дьаҥхаады нэһилиэгин дьоно-сэргэтэ удьуор үөрэҕин – олоҕу хамсатар күүс быһыытынан ылынабыт.   Кулун тутар 17 күнүгэр  нэһилиэкпит «Өбүгэ ситимэ» тосхолунтуһаайыытынан, Төхтүр орто оскуолатыгар, директор Макаров М.М. өйөбүлүнэн,  «Төрүччү төрдө» сэһэргэһии ыытылынна.

Ыҥырыылаах дьоммутунан буоллулар: СӨ хотугу норуоттар этнологияларын чинчийэр уопсастыбаннай үнүстүтүүт салайааччыта Константин Аргунов уонна СӨ национальнай архыыбын докумуоннары туһаныыга салаатын салайааччыта Петр Корякин.

Петр Иванович, кэпсэтии саҕаланыан иннинэ, өбүгэ ситимин туттарар Айыыларга хайыһыы сиэрин-туомун оҥордо.

Салҕыы ыалдьыппыт бэйэтин идэтин көрүүтүнэн урууну-аймаҕы ааҕыыны билиһиннэрэн барда. Национальнай архыыптөрүччүгэ сыһыаннаах докумуоннарын хайдах туһанан ыспыраапка оҥороллорун туһунан быһаарда. Билиҥҥи кэмҥэ наадыйар дьон аһары элбээбиттэрин иһин, икки сыл устата төрүччүгэ сакааһы ылбат буолбуттар. Билигин баҕалаах киһибэйэтин төрүччүтүн үөрэтэн, үлэтин саҕалыырыгар«ЭИС-ЭЛАР» электроннай баазаны хайдах туһанарыгар, 147 слайдаах презинтацияны көрдөрөн сиһилии билиһиннэрдэ. Онно сахабыт сиригэр биллэр дьоммут төрүччүлэрин кытта билиһиннэрдэ. Төрүччүгэ сыһыаннаах докумуоннар ханнык пуондаларга харалла сыталларын уонна кинилэр суолталарын арыйда. Мустубут дьоҥҥо Дьаҥхаады нэһилиэгин төрүччүтүн туһунан докумуоннар ссылкаларын көрдөрдө, хаартыскаҕа түһэрэн ыллылар. Дьаһалтаҕа, оскуолаҕа «Якутский архив» сурунаал бүтэһик нүөмэрин бэлэх уунна. Инникитин Төхтүрдэрдиин маннык салҕыы үлэлииргэ  эрэннэрдэ.

Константин Ильич дьон төрүччүтүн оҥоруутугар бэйэтин үлэтин баай уопутун  билиһиннэрдэ. Норуокка ийэ, аҕа ууһунан хаан хайдах уларыйарын кэпсээтэ. «Древо жизни» алтыс саҥардыллыбыт хайысхатынан хайдах туһаныахха сөптөөҕүн, ымпыгар-чымпыгар тиийэ, үөрэттэ уонна истээччилэрин төрүччүлэрин электроннай баазаҕа киллэрэллэригэр көрдөстө. Кэнэҕэски өттүгэр, нэһилиэк салалтатын кытта, үлэни салҕыы ыытар, национальнай библиотеканы кытта өссө  кэлэ сылдьар баҕалааҕын эттэ.

Бу сэһэргэһиигэ кэлбит дьон бука бары астынан, дуоһуйан тарҕастылар.   Төрүччү билиитин биэрбит дьоммутугар Александр Ильич Аргуновка, Петр Иванович Дьаҥхаады нэһилиэгинолохтоохторо барҕа махталбытын тиэрдэбит. Удьуор, уруу-хаан, аймах-хаан төрдүттэн тардыылаах төрүччүбүт үөрэҕин  аартыга арылла турдун.

***

Анна Холмогорова, Дьаҥхаады нэһидиэгэ, Мэҥэ Хаҥалас