Сылгыһыттар күннэринэн!

Икки хонуктааҕыта Сунтаар Маар-Күөлүгэр улуустааҕы саха аттарын сүүрдүүтэ буолан ааста. Сураҕа, араас нэһилиэктэртэн түөрт уонча ат кыттыбыт. Саамай уһун дистанцияҕа – 1600 м Кириэстээх аар-сааргы аатырбыт ата Пээн-Пээн бастаата.

Сүүрүк ат хаһаайына – уопуттаах сылгыһыт Николай Могусов, норуокка боростуойдуу Куолукка диэнинэн биллэр. Кини аҕатын туйаҕын хатаран оскуоланы бүтэриэҕиттэн сылгыга убанан, саха өс хоһооно этэринии, биир күн ат арҕаһыгар, биир күн ат өрөҕөтүгэр сылдьан уһаарыллан улууска биллэр ат айааһааччы, байааччы буолар.

Аппыт дьылҕата өссө интэриэһинэй. Бу ат биһиги дьиэ кэргэн сылгыларын сыдьаана, Куолукка уруккаттан сөбүлээн миинэр, сүүрдэр буолан быйыл бэйэтигэр иитэ ылбыт.

Былыр биһиги эһэбит Һэмэнчик оҕонньор эмиэ мах-маҕан Тотос диэн сүүрүк аттааҕа. Улуус биир да ыһыаҕа, биир да ат сүүрдүүтэ кинилэрэ суох буолбат эбит. Биирдэ Сунтаар улууһун аатыттан Ньурба ыһыаҕын сүүрүүтүгэр барыҥ диэн буолбут. Ол кэмнэргэ, 60-с сылларга, маалай авиация күүскэ сайдан турар кэмэ, самолетунан көтүтэн илдьэргэ санаммыттар. Үйэтигэр көтөр аалы чугастан көрбөтөх аты күүстэринэн симэн кэбиһэллэр. Ат көтөн иһэн сүгүн буолбат, сиргэнэр, кистиир, биир сиргэ турбат. Саатар «Антошка» тыаһа топ-торулас буоллаҕа. Бу гынан атаҕын бүлгүрүтэр. Тиийэн аанньа сүүрбэт, атаҕын ыарыыта дьарҕаҕа кубулуйар.

Эһэм мин төрүөм биир сыл иннинэ суох буолбут этэ. Өлбүтүгэр, былыргы сахалар үгэстэринэн, атын өлөрөн, этин бүтэһик суолун остуолугар астаан, туйаҕын, төбөтүн уҥуоҕун кистэммит сирин аттыгар үүнэн турар тииккэ ыйаабыттар.

Онон, бу орто дойдуга өрөгөйдөөн ааспыт хаһаайын уонна ат ыннараа дойдуга эмиэ бииргэ айаннаабыттар. Номох буолан хаалбыт үһүйээнтэн быһа тардан суруйдахха, көмпүт түүннэригэр иккиэннэрин дьоннор көрбүттэр үһү диэн баар.

14 саастаах Пээн-Пээн сүүрэрэ 1-2 сыл хаалла. Үйэтин тухары эмиэ Сунтаар улууһугар хотторбут сүүрүгэ суох. Пээн-Пээн Тотос хос-хос-хос сиэнэ диэн дакаастыыр да, сымыйалыыр да кыах суох, ол эрээри биир үөр сыдьааннара буолаллара биллэр суол.
***
Анжелика МОТОСОВА,

Aartyk.Ru