Cүр күүһэ

Эрдэ телеграм-каналбар (@aartyk_nutchina) суруйбутум курдук, бу быйыл саҥа сыл иннинэ Aartyk.Ru иһинэн ютуб-каналга “Алтан биһилэх” диэн проект саҕалаатыбыт. Техническэй да, сыра, санаа да өттүнэн видео интервью устар бэйэтэ эмиэ туспа уустуктардаах эбит. Ол да буоллар, син бастакы биэриибитин төрөтөн таһаардыбыт.

Бастакы ыалдьыппыт Яна-Мария ИРНАЗАРОВА буолла. Кини интервьюга сөбүлэспитигэр, дьоҥно тахсар кэм кэллэ диэн быһаарынан биһиэхэ бастакы ыалдьыт буолбутугар улаханнык махтанабыт.

Яна-Мария эмискэ араас куонкурустарга кыттан кыайталаан баран сол курдук эмискэ дьон хараҕын далыттан сүтэн хаалбыта. Хайдах эрэ өйдөөх баҕайы дьоһуннаах харахтаах, улаханнык ымманыйа сылдьыбат,  биллэ-көстө сатаабат симик кыыһы өйдүүбүн ээ. Кини аата да, дьүһүнэ, тутта-хапта да сылдьара атын, ураты баҕайы этэ.

Кини букатын эдэркээн сааһыгар  “Мисс Центральная Азия — 2006”, онтон “Мисс Якутия-2008” куонкурска кыттан кыайан бэйэтэ да соһуйар. Эһиилигэр  “Мисс Россия-2009” куонкуруска дойду биэс саамай кэрэ кыргыттарын ахсааныгар киирэр.

-Куонкуруска кыттыым, “Айыы Куо” муода театрыгар дьарыктанарым миэхэ тыын биэрэр этэ, – диэн кини интервьютугар этэр.

Оҕо сааһын кэпсээбитин соһуйа да, уолуйа да иһиттибит.  Оскуолаҕа 5 кылаастан 11 кылааска диэри бииргэ үөрэммит оҕолоро сидьиҥник сыһыаннаһан, бэл, выпускной балыгар барбатах. Камера анараа өттүгэр хаалбыта өссө дьулаан.

Яна-Мария айылҕалаах кыыс, дьону эмтиир, сөптөөх суолунан баралларыгар көмөлөһөр. Уопсайынан маннык кэтээн көрдөххө, ураты дьон оҕо саастара наһаа ыарахан буолар эбит. Сорох сороҕун киһи киһиэхэ да кэпсиирэ уустук. Арааһа айылҕалаах дьону олох бэйэтэ итинник ыарахан түбэлтэлэри биэрэн тургутар быһыылаах. Эрийэн-мускуйан иитэр, ииттэрэр. Дьэ, хайыыгын киһи буолаҕын дуу, кии буолаҕын дуу…  Тостубут, самныбыт элбэх буолуо диэн сэрэйиэххэ сөп. Оттон ким эрэ тимирэ-тимирэ күөрэйэн, батылла-батылла тахсан Киһи буолан сандаарыйар быһыылаах. Итинник олох түһүүтүн-тахсыытын илэ этинэн билбит киһи атын дьон кыһалҕатын өйдүүр буоллаҕа.

Яна-Мария элбэх толкуйдаах, олоххо дириҥ көрүүлээх. Кыраһыабай кыргыттар остуоруйа курдук олохтоохтор диэн – стереотип.  Кырасаабыссалар уһуну-киэҥи толкуйдаабаттар, бэлэмҥэ сылдьаллар диэн эмиэ стереотип. Бу интервью ол туһунан. Бу проекпыт ол туһунан – стереотиптары үрэйии, олохтоммут, хаарчахтаммыт  санааттан тахсыы. Оттон ону үрэйии тугуй? Истиҥ кэпсэтии, киһи киһини кытары истиҥник, аһаҕастык кэпсэттэҕинэ өйдөһөр. Бары биирбит ээ, дьиҥэ, өйдөһүөхпүтүн, атын дьону истэ үөрэниэхпитин эрэ наада.

***

Туйаара НУТЧИНА,
Aartyk.Ru