Бара сатаан, саатар бырдах ээ!
Биир да кэпсэлгэ, үһүйээҥҥэ, үтүө тылынан ахтыллыбатах курдьаҕаны — бырдаҕы аны ааттаан туран, быһыытын-таһаатын үйэтитэн айхаллыахпыт үһү, кэнэҕэски кэскилбит сайдыахтаах сирин ааныгар-аартыгар адаарытан туруоруохпут үһү!!!
Эчи сүрүн, тооромос да саҕа мэйии толкуйдаабатах дьыалата буолбут. Суос-сымыйанан була сатаан, аныгылыы көрүүлээхпит дии-дии, сонурҕатан соһуччу эрэ буоллун диэн, иһин-таһын ырыҥалаабакка сылдьан саха кэскилигэр суудайарга санаммыттара, чарапчыланан көрөр үйэҕэ “саҥата суох сэриигэ” тэҥнээх. Туох кыылый дуу, адьырҕаный дуу, киһи аймахха туох туһатын аҕалбыт, арбыыр баҕаламмыт үөммүтүй, бу? Халлаан сылыйыаҕыттан дыыгыныы көппүтүнэн саха ааттааҕы сордуур-муҥнуур, бары үлэтин-хамнаһын туорайдаһар үөн ээ, бу! Бырдах тутан кээһэн аанньа үлэлээбэтэх, киһи кыаҕын ылбыт сахата элбэх! Төһөлөөх оҕо барахсан ходуһаҕа былаат да баанан киирэн абырамматаҕа, хараҕын уутун кистии-саба соттубута буолуой, ээ? Төһөлөөх оҕус-ынах, тиҥэһэ-бургунас ити бырдах баҕайыга кыайтарбытын санаа… сирэйин-хараҕын тумнаран, муннун иһинэн куолайыгар киирэн бөтөрөн, тыынын хаайан түҥнэри тэбэн өлөрбүтүн аахса да барыллыбат…
Онтубут күөн туттуохтаах ыччаппытын сайыннарар саҥа тутуллар кииҥҥэ адаарыйан туруо үһү. Аньыытын көр! Өрдөөҕүтэ Сочига сылдьан бырдаҕы ити дойдуга суох оҥорбут быыкаа балык пааматынньыгын көрөн турабын. Оннооҕу мусуойга бырдахха анаммыт бүтүн салаа баар. Ол дьэ киһи аймахха туһалаах. Тоҕо диэ? Ити сииктээх салгыннаах, элбэх уулаах бадарааннаах Сочибыт сирэ былыргыттан үөн-көйүүр, араас тыймыыт дойдута эбит ээ! Онно үөскүүр малярийнай бырдах (Биһиэнэ да онтон туох атыннааҕый? Бырдахтан тарбанан бааһыран сыллата балыыһаҕа киирэбит буолбаат?! Оҕо барахсан аллергиялыыра сылтан сыл элбээн иһэрин, ол туохтан буоларын эрэй-муҥ бөҕөнөн чинчийиллэрин бэйэҕит билэҕит) ыарыы бөҕөтүн тарҕатан тыһыынчанан киһи охсуллубут от курдук, эпидемия диэн сымыйа, суорума суолланар эбит.
Сочига ыарыылаах бырдаҕы суох оҥорбут балыкка өйдөбүнньүк
Дьэ ону суох оҥорорго, туох да диэҥ, Сталин туруммутун туһунан онно докумуоннарыгар суруллан турар. Инньэ гынан бүһтэһик бырдаҕы 1957 сыл сайыныгар көрбүттэр, ол кэннэ суох. Хайдах гыммытый? Өр сылларга науканы ити бырдаҕы суох гынарга туһаайан үлэ бөҕөтө барбыт. Араастаан атарабыы гына сатаан, сайын аайы оту-маһы бэнсиининэн эҥин ыстаран, ити кыйма сымыыттарын суох гынаары “уматар” эбиттэр. Онтон саамай туһалааҕа диэн хантан эрэ, арааһа Хотугу Амыарыкаттан быыкаа балыктары аҕалан уулаах-бадарааннаах сир аайы ууһаппыттар. Олор абыраабыттар ээ, били кыйма курдук бырдаҕы сиир, ол сатаналар сымыыттарынан, куукулаларынан аһылыктанар ити балыктар быыһаабыттар, биир да суох гына имири эспиттэр.
Ити үөрүүтүгэр “иэдээннээх ыарыыны тарҕаппыт бу баҕайылары” биһиги 1957 сыллаахха суох гыммыппыт диэн, киһи аймах биллин, сэрэннин диэн отой кыра, кыайыылаах гамбузия балыкка анаммыт пааматынньык чахчы баар. Ол буолар чахчы наука уонна салалта кыттыһан дьон-сэргэ кэнэҕэскитин дуоһуйа сынньанар, күҥҥэ сыламныыр, бырдахха туттарбат сирин анаан тэрийиилэрэ, оҥоруулара.
Оттон биһиги дьонтон эрэ дьулааннык дьаһанаары, акаарытык аатыраары олорорбут тугун сүрэй? Кэбис, саха хаанынан аһылыктаммыт абааһы ыаматыгар, аньыы даҕаны, ол-бу бэлиэни адаарытарбыт алыс эбит!
***
Алаас кыыһа Алааппыйа
Обсуждение • 20
Добавить комментарийОставить комментарий
Шиномонтаж Левша
Cтоматология 32
Бырдах диэн тугуй?
ким туруора сатыырый бырда5ы ? Ким быhаарбытай ?
Ити Уус-Алданнар тыллара. Кумаары этэллэр “бырдах” диэн.
Бырдах саха тыла
Оннук. Бүлүү бөлөхтөр тоҥустар, ол иһин билбэттэр.
Ол ити ыама “комар” диэн нуучча тылыттан киирэн “кумаар” диэн ааттаныан инниттэн саха киһитэ бырдаҕы билэрэ. Ити икки ардын өйдөөбөтөҕө буолан “бырдах диэн тугуй” диэн туоһуластыгыт? Кумаар да буоллун, тугун үтүөтүгэр үүнэр көлүөнэ пааркатын айаҕар туруохтааҕый? Куонкуруһу кыайбыт үһү ньии, ама дуу?! Көрбөтөхтөрүн көрдөхтөрө, сатаан ылымматахтарын саптынан кэм да “улуу эбит” диэтилэр ини
Иһо рико иһо таа!!
Бүлүү -һэлэр тоҥустарын итак бары билэбит ээ.
Дьэ Булуулэр дьэ диибит: Кыымаайы, бырдах, кулумээн – кэлин кумаар 19 уйэттэн буолуо.
Дьиннээх бастакы сахалар Булуулэр – табалаах мас сахалар (Г. В. Ксенофонтов ” Якуты-оленеводы”). Бастаан булуу сахалара кэлбиппит – онтон Туймааданан, Энсиэлинэн, Эркээйиннэн тар5аммыппыт.
Чэ оччо5уна кумаар оннугар поставим северного оленя. Мы происходим от оленных якутов. Наши предки якуты суровый север обжили верхом на оленях. Потом пересели на коней, развели рогатый скот. Ученые установили у якутов в генах в основном тунгусо-маньчжурские гены.
Кумаар оннугар дьосогой сылгыга памятник наада!
Чахчы сылгыга, ынахха, ыкка композиция онороллоро буоллар. Бырдах, кумаар, оноойу буолан. Отой абааьы керебун. Окко муннуур да этэ. Билигин да умнубаппын
Бэйэн.дьиэ5эр ыт.ат.ынах саха боруодатын.туруор..эдэр ыччакка ол наадата суох . Шишигин музейыгар Ярославскайга.саха ына5ын.чуучулата.баар- последняя якутская клрова порода.ону кеоен балбаа5ына.онор.
Массагет дебил. Заткнись аа. Киьи бегете быьылааххын. Мас саха буолан. Тутан ылан кумаардарга кэлгийэн биэрбит киьи. Голым, вверх ногами повесит. Келукэ, маар таьыгар бэс ыйыгар
революция иннинэ эбэнкини туспа суруйаллар этэ, булуугэ 2000 тахса эбэнки сурулла сылдьар, сахалары туспа суруйаллар эбит, онон булуулэр саха дьоно буолаллар, бастакы булуугэ куоппут сахалар бары тыгын сэриитин дьоно, кэлиннилэр ити билинни илин энэртэн энин оттуур сирдэрин былдьатан булууну булаллар эбит, булуугэ оттуур сир билигин да дэлэй, булуу эбэнкилэрэ беhуелэктээhин сагана сахалары кытта буккуспуттара , ол иннинэ кеhе сылдьыбыт дьон, биhиэхэ ньурбага ким саха, тонус, бэhиэччик теруттээгин аага билэллэр, того диэтэххэ 1950 сыллаахха диэри буккуспакка олордохторо дии, булан аагын булуу сунньун эбэнкилэрин ханан олорбуттарын, ахсааннара теhетун, беhуелэктээhин сагана ханна холбоспуттарын, ньурба эбэнкилэрэ билинни ээйиккэ кеhен тахсыбыттар, хаалбыт етте саха кыргыттарын ойох ылан удьуордара саха дэнэ сылдьаллар,
Бүлүүбүн, тоҥуспун. Онтон киһи саатара суох.
Оннук, мин эмиэ тоҥус буоларбынан хата киэн туттабын.
Булуулэр мы мин мас сахата .10 оттообутум. Илиинэн от охсон. Мунньан.кээhэн, кыдамалаан.кэлин. Хотуур ( хатыыр буотах уус алданнар курдук) таптайан. Улбукээнэн.( палатка тканевай, тор5оттон).. Кумаар ортотугар улааппытым. Тыа5а маугли курдук..булуулэри кумаарынан куттааман.
улуустаһан бардыгыт дуу? Бырдах диэн түөлбэ тыла, улуус барыта туттар тыла буолбатах, онно тоҕо өһүргэннигит?
Бырдах саха тыла. Быртах түөлбэ тыла. Кумаар диэн нууччалыыттан киирбит тыл. Накаас да…