ҮТҮӨ САНАА ӨРӨГӨЙӨ

Күүтүүлээх “Күдээринэ күүрээни” көрдүбүт. Атын сериаллары көрө олорон бу сериалы ахтыһа олорбуппут, билигин иккиһин көрөммүт астыныы-дуоһуйуу бөҕөтө. Олоххо дьиҥ баары ыалларбытыныын ыҥырса сылдьан көрөн уһун киэһэлэр ааспыттарын билбэккэ хааллыбыт.

Сериалга барыта баар: оҕолорго, ыччакка, орто көлүөнэҕэ, кырдьаҕастарга үөрүйэх буолар олох дьиҥ баар чахчыта; бизнесмен оҕотун, ойоҕун да умнуох түбүктээх олоҕо;  куорат эдэр дьахтара эрэ солото суоҕуттан, киниэхэ болҕомто уурайбытыттан муунтуйуута;  баай аҕалаах эдэр уол уҥа-хаҥас сылдьыыта, кыраны улахаҥҥа уурбат буолуута;  баайга-дуолга ымсыы, ол туһугар тугу да кэрэйбэт буолуу;  куорат эдэр ыалын кыһалҕата, тиийиммэт буолуу, дьиэ-уот мөлтөҕө;  наркотигынан эргиниигэ киирэн хаалбыт, бандьыыттыы барбыт эдэр дьон;  тыабыт сирин үтүө дууһалаах, үлэһит дьоно.                                                                                                                

Сериал сюжета оһуобай, сценарийа табыллыбыт, оператордар үлэлэрэ туйгун, үчүгэйдик уһуллахха куораппыт барахсан үчүгэй да эбит! Саамай табыллыбыта – артыыстар таба талыллыылара. Киинэни устуу Сахабыт сиригэр аҕыйах сыллааҕыта саҕаламмыт курдуга да, ыыра ырааппыт эбит, хаһан барытын сиппиттэрэй диэх курдук. Санаабытыгар бу сериалы казахтарга, киргизтэргэ илдьэн киэн тутта көрдөрүөххэ сөп эбит.

Костя Потапов (Байтыкан Батаакап) олоҕуттан бизнес диэн тугун толору өйдөөтүбүт, итиннэ сиэртибэ да баар буолуон сөп эбит. Жанна (Ильяна Павлова) муунтуйуутун ама хайдах өйдүөҥ суоҕай?  Мөҕөн иһэн аһынныбыт, онтон кэлин тиһэҕэр барыта этэҥҥэ буолбутугар тэҥҥэ үөрдүбүт. Баай ыал оҕото Данил (Алдан Готовцев) олоххо чэпчэки сыһыаннаах, сыыһа-халты туттуох эбит, хата үчүгэйкээн кыыһы көрсөн көннө. Онтон эмиэ үөрдүбүт. Кини балаһыанньатыгар, баайыгар ымсыырбыт уодаһыннаах  секретарь Светаттан тэйбитэ үөртэ. Данил кыра быраата Миша уолу(Коля Гаврильев) тута таптаатыбыт, “бөскөйбүт” уолбут дии оҕустубут, куорат оҕото эһэлээх эбэтигэр тыа сиригэр тахсан уларыйа охсубута, тыа сирин таптаабыта оҕолорго – саамай үтүө холобур. Коля – бэлэм артыыс, оруолун эҥкилэ суох толордо.Киһи эрэ таптыах оҕото, өссө үүнэн-сайдан истин, улахан артыыс буоллун диэн алгыыбыт.

Биһиги сорох кырдьаҕастар даача түбүгэр кыһарыйтаран куораппыт пааркатыгар сылдьыбатахпыт ырааппыта кыбыстыылаах. Хата бу сериалы көрөн итэҕэспитин толуннубут, пааркабыт тупсубут да эбит. Кыыстаах уол табаарыстаһыылара, күүтүллүбүтүн курдук, тапталга кубулуйда, хомойуох иһин аҥаардастыы биир өттүттэн. Таптал табыллыбатаҕар наһаа хомойдубут, кимтэн эрэ харах уута кытта таҕыста. Ыччаттар үчүгэйдик да оонньоотулар! Куорат үгүс ыалларыттан биирдэстэрэ: ханна баҕарар баарын курдук, хамнастан хамнаска нэһиилэ тиийинэн олороллор, муҥар аҕалара үлэлээбэт, арыгылыыр, утуйар, ол үрдүнэн үтүө майгылаах, муударай ийэ барахсан барытын быыһыыр. Саргылаана (Александра Сивцева) муҥура суох үтүө санаалаах,тулуйуо да суоҕу тулуйар, ол оҕолоругар бэриллэр.Оҕолоро Сарыал (Айсен Лугинов) уонна Сайыына (Саргылаана Горохова) ийэлэрин үтүө дууһатын өйдүүллэрэ, киниэхэ өйөбүл, күүс-көмө буола сатыыллара аныгы ыччакка туохха да кэмнэммэт холобур. Дьиэҕэ үтүө, сырдык санаа барытын баһыйар, ийэ барахсан үтүөтүнэн.   Ити эрэ түмүгэр аҕалара Спартак (Клавдий Афанасьев) өйдөнөр, үтүө суолга үктэнэр. Спартактан маҥнай кэлэйдибит, үөхтүбүт, мөхтүбүт, аһынныбыт, кэлин уһугар үөрдүбүт. Кини кыанан бэйэ бодотун тардыммыта, дьонун кытта бииргэ буолбута эдэр аҕаларга үтүө эрэ холобур буоллун!  Оттон тыа дьонун олоҕо – туспа көстүү. Үлэҕэ мискиллэн кырдьыбыт Эһээ (Михаил Апросимов), тыа муударай эмээхсинэ, кырдьаҕас Эбээ (Наталья Руфова) – тыаҕа таҕыстыҥ да хас дьиэ аайы көрсө түһэр дьонуҥ. Кинилэр баалларын тухары тыа сирэ, саха омук  баар буолуо!  Костя кыра уолун тыаҕа Эһэлээх Эбэтигэр ыытыыта, кэлин бэйэтэ тиийиитэ ситим быстыбатын туоһутунан буолла. Улахан бизнесмен киһи – Костя ийэтин кытта биир бииргэ кэпсэтиилэрэ, ахтыспыт сүрэхтэр бэйэ– бэйэлэригэр тардыһыыларааҥаардас иһит сууйа турар түгэннэригэр көһүннэ. Ийэ иһит сууйар, уол ону сотор, өссө ырыа ыллыыллар, хайдах курдук ичигэс сыһыаный, бэйэ-бэйэни өйдөһүүнүй, ытыктаһыыный? Бу долгутуулаах түгэн үгүстэргэ холобур буолуон наада.

Сериал үтүө санаа өрөгөйдөөһүнүнэн, сырдык күүс кыайыытынан түмүктэннэ. Тирээн кэлбит бу уустук кэмҥэ маннык эрэ киинэлэр кыһалҕаны кыйдыырга күүскэ күүс, өйгө өйү эбиэхтэрэ, көмө-тирэх буолуохтара диэн түмүккэ кэллибит биһиги – кырдьаҕастар. Эдэр да өттүбүтүгэр көрөн олорон өрө тыыммыттар, кистээн харахтарын соттубуттар баалларын кистээбэппит. Ол аата киинэ сыалын ситтэ, онтон үөрэбит. Бу үтүөкэн киинэни айбыт режиссердарга, оператордарга барҕа махтал! Талааннаах поэппыт  Омук Уолун тылыгар бэртээхэй ырыа киинэни доҕуһуоллаабыта сатаммытын бэлиэтиир хайаан да наада. Уонна Саха телевидениета биирдэ эмэ киинэ режиссердарын, оператордарын, оонньообут сүрүн артыыстары ыҥыран кэпсэтии оҥордор диэн баҕа санаабытын биллэрэбит.      

****
Ыаллыылар,

Иван Бурцев   10.01.2021 с.