Тыа сирин сайдыыта кэлимсэ барыахтаах

Бэс ыйын 27 күнүгэр «Точка кипения” площадкатыгар тыа сирин инники сайдыытын, сүрүннүүр хайысхатын ырытар форсайт-сессия буолан ааста. Бу сессияҕа тыа сирин олохтоохторо, общественниктар, муниципальнай былаас, наука, бизнес үлэһиттэрэ кытыннылар.

Тыа хаһаайыстыбатын миниистирин бастакы солбуйааччыта Татьяна Осипова киирии тылыгар тыа сирин боппуруоһа өрүү сытыытык ырытылларын бэлиэтээтэ. Тыа хаһаайыстыбатын билиҥҥи туругун билиһиннэрдэ. Мөлтөх уонна күүстээх өрүттэрин сырдатта, хайдах гынан көдьүүстээх үлэ барыахтааҕын, билиҥҥи туругун кэпсээтэ.
Ону таһынан бу сессияҕа киирбит этии от ыйын 9 күнүгэр буолуохтаах улахан тыа хаһаайыстыбатын форумугар ырытыллыаҕын бэлиэтээтэ.

Ил Тумэн Тыа сирин уонна аграрнай бэлиитикэтин комитиэтин салайааччыта Андрей Находкин бэлиэтииринэн, тыаҕа үлэ-хамнас боппуруоһугар болҕомто өрүү ууруллар. Ол курдук РФ Правительствота “ Тыа сирин биир кэлим сайдыыта” диэн саҥа федеральнай государственнай программата тыа сирэ тупсарыгар элбэх кыаҕы биэрдэ. Бу форсайт-сессияҕа таарыллыбыт тоҕоостоох боппуруостар правительство таһымыгар ырытыллыах тустаахтар. Манна мустубут тыа хаһаайыстыбатын үлэһиттэрэ, общественниктар, урбаанньыттар дьаһаллаах-туһалаах кэпсэтии буолуоҕар эрэнэллэр диэтэ.

Кыһалҕаны ырытыыга биэс хамаанда кытынна. Хас биирдии хамаанда тыа сирин инники моделын бырайыагын оҥордулар, сүрүн көрсөр уустуктарын ырыттылар. 2035 сылга диэри ханнык хайысханан сайдыахтааҕын торумнаатылар.

Холобур быһыытынан сүрүн кыһалҕалары быһаарарга Чурапчы улууһун Дириҥ сэлиэнньэтин көрдүлэр: нэһилиэнньэ көһүүтэ, кыра хамнаһа, үрдүк квалификациялаах специалистар аҕыйахтара, үлэтэ суох буолуу уо.д.а.

Ырытыыга кыттыыны ылбыт, куорат көхтөөх позициялаах олохтооҕо, урбаанньыт, «Туйгун» оҕо сайдыытын салайааччыта Александра Винокурова санаатын билиһиннэрдэ:

-Мин бастакы “Производство” диэн хайысхалаах хамаандаҕа түбэстим. Хамнаанданан үлэ маҥнайгы түһүмэҕэр саамай хорсун баҕа санааларбытын, сыалбытын туруордубут: босхо интернет, Форбс сурунаал испииһэгэр киирбит бастакы фермер, саҥа сайдыылаах технологиялары туһанар, сайдыылаах сэлиэнньэ.

Иккис түһүмэҕэр хайдах ону олоххо киллэрии туһунан дьаһал ылынныбыт – үрдүк квалификациялаах специалистары ыҥырарга уонна хаалларарга программалары оҥорууга уурдубут.

Ити курдук маннык форсайт-сессияҕа маҥнайгытын кыттынным. Кэлин да маннык хабааннаах көрсүһүүлэр элбии турдуннар, хас биирдии олохтоох көхтөөх позициялаах буолара, санаатын этэрэ ордук.

Түмүккэ ТХМ солбуйар миниистирэ Татьяна Осипова саҥа форматтаах көрсүһүү туһалаахтык ааспытын бэлиэтээтэ.

“АККОР, «Амма кырдала» общественнай түмсүү, «Точка кипения» программнай дириэктэрэ Иван Степанов уонна Хоптоҕон нэһилиэгин баһылыга Борис Архипов буолан, бүгүн, аан бастааан форсайт-сессия быһыытынан тэрээһин ыыттыбыт. Маннык инники сайдыыны былаанныыр көрсүһүүлэр улуустарга, нэһилиэктэргэ ыытыллыахтарын наада. Араас көлүөнэ дьон санаатын түмэр, истэр, ырытар олус көдьүүстээх. Мин саныахпар, форсайт-сессия түмүгүнэн биһиги бары биир санааҕа кэллибит – аан дойду сайдыытыттан хаалсыа суохтаахпыт, кэми кытары тэҥҥэ хаамсан иһэргэ дьулуһуохтаахпыт. Ону сэргэ бэйэбит төрүт култуурабытын, үгэспитин, тылбытын сүтэрбэккэ харыстыах тустаахпыт.

Тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын оҥорон таһаарарга, харайарга аныгы технологияны туттуохтаахпыт. «Агротуризм» бырайыак интэриэһиргэттэ. Хас биирдии улуус, нэһилиэк бэйэтэ дириҥ историялаах, ураты олохтоох-дьаһахтаах. Биһиги сыалбыт диэн – ону барытын цифровизацияҕа көһөрөн, көрдөрөн туристары угуйуохтаахпыт.
Ону таһынан, тыа сиригэр саҥа хайысхалары сайыннарар наадатын эттигит. Тыа сирэ кэлимсэ сайдыахтаах. Холобур, архитектор дьиэни бырайыактыырыгар тулалыыр сирин-уотун, эйгэтин учуоттаан тутуутун бырайыактыырын тэҥэ тыа сирин сайыннарыы барыта кэлимсэтик барыахтаах”.

***

Дана СЕМЕНОВА, 

Aartyk.RU

Фото: Анна СЕРГУЧЕВА