Талбыт идэбин сөбүлүүбүн

-Артём Александрович, ааҕааччыларга бэйэҥ тускунан билиһиннэр эрэ.
-Мин 1981 сыллаахха олунньу 20 күнүгэр Ньурбаҕа күн сирин көрбүтүм. Оҕо сааһым Ньурбаҕа ааспыта, Октябрьскай уулуссаҕа Гастроном утары олорбуппут. «Кэскил» оҕо уһуйааныгар сылдьыбытым, Ньурба 1 №-дээх оскуолатын бүтэрбитим. Үһүс кылааска үөрэнэ сырыттахпытына оскуолабыт умайан киэһээҥҥи оскуолаҕа 11 кылааска диэри үөрэммиппит, саҥа оскуола тутуллан үлэҕэ киирбитигэр муус устар ыйыгар көһөммүт, саҥа оскуола бастакы выпускниктара буолбуппут. Оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан тустуунан, «Ньурбачаан» оҕо фольклорнай ансаамбылыгар дьарыктанар этим.
Оҕо сааспыттан быраас, эбэтэр повар буолар баҕа санаалааҕым. Бииргэ үөрэммит табаарыһым Хабаровскайдааҕы мединститукка стоматология отделениетыгар үөрэнэ киирэн баран, Хабаровскай үчүгэй баҕайы куорат диэн хайҕаан миигин ыҥырара. 1998 сыллаахха Дьокуускайга киин үөрэххэ туттарсыыга Хабаровскайдааҕы мединституту талан туттарсыбытым, ол гынан баран баалбынан кыайан хапсыбатаҕым. Ол сыл эдьиийим Валентина мэдиссиинэ идэтигэр үөрэниэххин баҕарар эбиккин диэн, СГУ мединститутугар туттарсарбар сүбэлээн, мединститукка лечебнай отделениеҕа үөрэнэ киирбитим.

Интернатурабын хирург быһыытынан РБ-2-ҕа ааспытым. Интернатура кэнниттэн икки сыл ординатураҕа анестезиолог-реаниматологынан ааспытым уонна анестезиолог идэтин талбытым. Бу идэбинэн үс сыл үлэлээбитим, 2010-2020 сылларга приемнай отделениеҕа сэбиэдиссэйдээбитим. Онтон чааһынай клиникаҕа директор солбуйааччынан үлэлээбитим. 2021 сыллаахха РБ-2-ҕа уопсай реанимация отделениетыгар реаниматолог-анестезиологынан киирбитим уонна күн бүгүҥҥэ диэри үлэлии сылдьабын.

Ааспыт сылга мобильнай хирургическай киини кытары Ньурбаҕа уонна Орто Халымаҕа сылдьыспытым.

-Талбыт идэҕин сөбүлүүр буоллаҕыҥ дии? Быраас идэтин талбыт киһи олоҕун устата үөрэнэр, категориятын үрдэтэр дииллэр.

-Идэбин сөбүлүүбүн. 2013 сыллаахха терапия идэтигэр интернатурабын барбытым. Инньэ гынан эбии терапевт-быраас сэртипикээттээхпин. 2014 сыллаахха СӨ Президенин иһинэн Государственнай Муниципальнай Управление үөрэҕин бүтэрбитим.
2016 с. кадавернай трансплантология идэтигэр Москубаҕа үөрэнэммин сэртипикээттээхпин. 2016-2020 сылларга диэри трансплант-координаторынан мультибиригээдэҕэ РБ-2-ҕа үлэлээбитим. Ол үлэлиир кэммэр кадавернай көһөрүүнү оҥортообуппут. Бүөрдэри, быардары уонна сүрэҕи көһөрөн олордубуппут.Биэс сыл буола-буола категориябытын үрдэтэбит, билигин үрдүк категориялаах бырааспын.

-Ньурбатааҕы хирургия отделениета эмтиир тэриллэринэн, аппаратураларынан төһө хааччыллыылааҕый?

-Аппаратураларынан хаччыллыы үчүгэй.

-Хас буолан кэллигит?

-Билиҥҥи биригээдэҕэ салайааччынан нейрохирург Максим Юрьевич Макаевскай, хирург Александр Петрович Петров, сосудистай хирург Петр Семенович Протопопов, икки травматолог- ортопедтар Степан Семенович Павлов, Анатолий Николаевич Мордосов уонна мин, икки операционнай сиэстэрэлэрдээх уонна икки анестезисткалардаах кэллибит.

Үлэбит быыһыгар поликлиникаҕа үлэлиир травматолог, сосудистай быраастар биһигиттэн сүбэ ылан бараллар.
Мин үлэм сүрүнэ эппэрээһийэ кэмигэр холецистэктомия уопсай норкуос, эндопротезированиеҕа спинномозговой анестезия, пластинаны ылыыга проводниковай анестезия оҥоробун.
-Медик киһи быһыытынан бэлиэтиир буоллаххына дьон ордук ханнык ыарыыга хаптаран ыалдьарый?

-Киһи доруобуйата бэйэтиттэн тутулуктаах. Сөпкө аһаан, доруобуйатыгар буортуну оҥорбокко, бириэмэтигэр режими кэспэккэ сылдьар киһи үксүгэр ыарыыга ылларбат. Билигин ас-үөл арааһа элбэх. Сөбүгэр үптээх-харчылаах киһи тугу баҕарарын атыылаһан сиир кэмэ кэллэ. Урукку аскыттан атын аһылыкка көһүүгэ оргнизмыҥ бэлэмэ суох буолан, ферменнэрэ тиийбэт. Ол онтон ыарыы саҕаланар.

-Уҥуох, сүһүөх, остеопороз ыарыыта биһиги оройуоммутугар ордук элбэх, ити барыта экологиябытыттан тутулуктаах дуо?

-Манна биричиинэ элбэх. Сорохторго төрүттэриттэн бэриллиэн, экология киртийиититтэн буолуон сөп. Холобур, Чернобыльга сылдьыбыт радиация кэнниттэн дьон ордук остеопороз буолаллар. Манна көһөн кэлбиттэр биһиэхэ эппэрээссийэ ааһаллар. Искэн, зоб, сахарнай диабет ыарыылара элбэх. Бүлүү бөлөх оройуоннарын олохтоохторугар ордук тириилэригэр папиллома тахсарын бэлиэтии көрөбүт.

Ыарыыны эрдэттэн сэрэтэр сыалтан дьон сылын аайы диспансеризация ааһыахтаах. Дьахталлар 40 саастарын кэннилэриттэн түөстэрин узилатыахтарын, бэйэлэрин бэрэбиэркэлэниэхтэрин наада.

Билиҥҥи кэмҥэ оҕолор, эдэрдэр, саастаах дьоннор үксүн улаханнык түбүгүрбэккэ сынньалаҥнык, олорон эрэ үлэлиир үлэни тала сатыыллар. Өрөбүллэргэ, каникул кэмигэр телевизор, компьютер иннигэр олороллор, гаджет тутан бириэмэлэрин барыыллар. Ол оннук хамсаммат буолууттан ыарыы саҕаланар. Ыарыыга ылларбат туһугар чөл туругу, спорду, хаамыыны киһи талыахтаах.

-Артем Александрович, тус олоҕун туһунан ааҕааччыларга сэгэтиэххин сөп да.

-Ийэм Розалия Михайловна Тихонова. Биһиги балтыбынаан иккиэбит, иккиэн ыалбыт. Валентина Петровна диэн эдьиийдээхпин.

Кэргэним Үөһээ Халыма Зырянкатыттан төрүттээх, икки оҕолоохпут. 23 саастаах уолбут медколледжка үөрэнэр, үөрэҕин быыһыгар РБ-2-ҕа оперблокка санитаардыыр. Кыыспыт төрдүс кылааска үөрэнэр. Спортивнай гимнастиканан дьарыктанар, I-кы юношескай разрядтаах, билигин циркаҕа дьарыктанар.
-Арба эн эбээ тапталлаах сиэнэ этиҥ дии. Эбээ Марыына үөрэнэр, үлэлиир кэмҥэр эйиэхэ сүдү өйөбүлү оҥордоҕо дии.

-Оннук. Эбэм олус сайаҕас майгылааҕа, дьоҥҥо үтүөнү баҕарартан атыны билбэт этэ, кини миэхэ үтүө холобур буолар.
-Төрөөбүт дойдуҥ олохтоохторугар тугу баҕарыа этигиний?

-Инники эппитим курдук, Ньурбам олохтоохторугар бастатан туран доруобуйаны, чөл олоҕу баҕарабын.

-Артем Александрович, үлэҕиттэн быыс булан кэпсэппиккэр махтал.

***
Антонина Семёнова