От имени Государственного Собрания (Ил Тумэн) Республики Саха (Якутия) и от себя лично искренне поздравляю вас с 80-летием Великой Победы!

В мае 1945 года победоносно завершилась тяжелейшая из войн в истории человечества. Боевое братство и трудовой подвиг советского народа стали нерушимыми столпами Победы в Великой Отечественной войне.

В годы войны из Якутии было призвано в ряды действующей армии 62 509 человек, из них погибли на фронтах 26129 человек. Воины-якутяне героически сражались в составе всех родов войск под Москвой, в Сталинграде, на Курской дуге.

Звания Героя Советского Союза удостоены 24 воина-якутянина и 1 – Героя Российской Федерации, 6 человек удостоены орденов Богдана Хмельницкого, Александра Невского и Нахимова, 5 воинов-якутян стали полными кавалерами ордена Славы. За проявленный героизм удостоились орденов и медалей более 2300 воинов-якутян. После окончания войны только в 1946-1947 годах якутянам было вручено 9150 орденов и медалей за победу над Германией, Японией, за взятие и освобождение различных городов.

Помощь тыла фронту в годы Великой Отечественной войны стала одним из важнейших факторов победы. Самоотверженный труд и готовность преодолевать трудности создали мощную опору для армии, помогли одержать победу над врагом. Недаром за трудовой героизм и самоотверженность, неоценимый вклад в достижение Победы в Великой Отечественной войне городам Якутску и Алдану присвоено звание Города трудовой славы.

Сегодня, когда мы вновь сталкиваемся с новыми вызовами и угрозами, особенно важно помнить уроки истории. Единство и сплоченность – это наша главная сила, гарантия безопасности и процветания. Мы будем пресекать попытки переписать историю, исказить правду о войне и умалить подвиг наших героев.

Празднование Дня Победы – это не только дань памяти прошлому, но и взгляд в будущее. Пусть этот праздник со слезами на глазах наполнит наши сердца радостью, надеждой и верой в лучшее будущее, а память о подвигах наших предков всегда будет с нами. С Днем Великой Победы!

Председатель Государственного Собрания (Ил Тумэн) Республики Саха (Якутия) Алексей Еремеев

***

Күндү Саха сирин олохтоохторо! Ытыктабыллаах бэтэрээннэр!

Эһигини Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин аатыттан уонна тус бэйэм Улуу Кыайыы 80 сылынан истиҥник эҕэрдэлиибин!

1945 сыл ыам ыйыгар киһи аймах историятыгар ыар сүтүктээх, алдьархайдаах сэрии кыайыынан түмүктэммитэ. Сэбиэскэй норуот бойобуой сомоҕолоһуута уонна үлэҕэ хорсун-хоодуот быһыыта Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыыга тулхадыйбат тулааһын буолбута.

Сэрии сылларыгар Саха сириттэн аармыйа кэккэтигэр 62509 киһи ыҥырыллан барбыта, онтон 26129 киһи фроҥҥа сырдык тыынын толук уурбута. Саха буойуннара уоттаах сэриигэ хорсуннук сэриилэспиттэрэ, Москва анныгар, Сталинградка, Курскай тоҕойго буолбут улахан кыргыһыыларга кыттыбыттара.

Саха сириттэн 24 буойун Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа үрдүк ааты ылбыта, 1 буойун Россия Федерациятын дьоруойа буолбута, 6 киһи Богдан Хмельницкэй, Александр Невскэй уонна Нахимов уордьаннарын ылар чиэскэ тиксибитэ, 5 буойун Албан Аат уордьанын толору кавалера буолбута. Дьоруойдуу быһыыларын иһин 2300 тахса буойун араас уордьанынан уонна мэтээлинэн наҕараадаламмыта. 1946‒1947 сылларга, сэрии бүппүтүн эрэ кэннэ, Саха сирин олохтоохторугар Германияны, Японияны кыайыы иһин, үгүс куораты сэриилээн ылыы уонна босхолооһун иһин 9150 уордьан уонна мэтээл туттарыллыбыта.

Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар тыылга күүстээх, дьүккүөрдээх үлэ фроҥҥа төһүү күүс-көмө буолан, Кыайыыны уһансыыга дьоһун суолталаммыта. Бэйэни харыстаммат бэриниилээх үлэ, эйэлээх олох иһин хайдахтаах да ыараханы уйар, тулуйар модун күүс аармыйаҕа бигэ тирэх, улахан өйөбүл буолбута, өстөөҕү кыайыыга кынаттаабыта. Ол да иһин Аҕа дойду Улуу сэриитин кэмигэр Саха сирин олохтоохторо Кыайыыны уһансыыга дьоруойдуу быһыыларын, килбиэннээх үлэлэрин, сүҥкэн кылааттарын иһин Дьокуускай уонна Алдан куораттарга “Килбиэннээх үлэ куората” үрдүк аат иҥэриллибитэ.

Билиҥҥи кэмҥэ, дойдуга куттал суоһуур түгэнигэр, история чахчыларын өйдүүрбүт дьоһун суолталаах. Түмсэн биир сомоҕо буолуу – бу биһиги сүрүн күүспүт, куттал суох буолуутун уонна чэчирии сайдар суолбут мэктиэтэ. Биһиги историяны токурутар сорунуулары, сэрии туһунан кырдьыгы уларытар холонуулары, дьоруойдарбыт хорсун быһыыларын намтатар быһыыны-майгыны утарыахпыт.

Кыайыы күнүн бэлиэтээһин – ааспыт историяҕа өйдөбүнньүк уонна сүгүрүйүү эрэ буолбакка, инникигэ туһаайан кэскиллээҕи анаарыы. Харах уулаах бырааһынньык сүрэхпитин үөрүүнэн толоруохтун, сүргэбитин көтөҕүөхтүн, кэскилгэ эрэли саҕыахтын. Өбүгэлэрбит хорсун быһыыларын туһунан өйдөбүлбүт үйэлэргэ тыыннаах. Улуу Кыайыы күнүнэн!

Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлэ Алексей Еремеев