ҮӨРЭ ИҺИТТИМ

Сунтаарга  экологтарга анаан сквер тутуллан эрэрин иһиттим.  Аата “Экологтар сквердэрэ” диэн үһү.   Бырайыага оҥоһуллан ырааппыт, тутуута да саҕаламмыт эбит. Ол аата үгүс общественник – экологтар баҕа санаалара туолар буолбут. Бу үтүө санаа ситэн-хотон олоххо киирдэҕинэ эдэр ыччат төрүт түөлбэтигэр таптала, патриот тыыныгар уһуллуута күүһүрүө турдаҕа.      

Бу санаан көрдөхпүнэ, экологическай хамсааһын республикаҕа эрэ буолбакка, оччотооҕу ССРСка биир бастакынан Сунтаар сириттэн саҕаламмыта. Ол тыыннаах туоһута – мин баарбын.

Төрөөбүт айылҕаларын көмөскүү туруммут Иев Спиридонов, Георгий Федоров, Михаил Акимов, Виктор Трофимов,  Эдуард Соколов, Валерий Мекумянов бастакы экологтар ахсааннарыгар киирсиэхтэрэ. Көстөрүн курдук, кинилэртэн сорохторо хайыы-үйэҕэ сааһыра барбыт дьон этилэр. Кинилэргэ үгүс-элбэх кыргыттар, уолаттар сыыйа холбоспуттара. 1989 сыл саас Бүлүү эбэлэрин көмүскэлигэр ыытыллыбыт  үгүс киһи кыттыылаах экологическай миитин урукку ССРСка аан маҥнайгы этэ. Бүлүү киртийиитин бырачыастаан 2000-тан тахса буоппус хомуллубута – историческай чахчы.

Общественник-экологтар итинэн эрэ муҥурдамматахтра: элбэх туруорсуу, сурук республика салалтатыгар эрэ буолбакка, ССКП Киин Кэмитиэтигэр тиийэ ыытыллыбыта;  Эдуард Соколов  “Хампа” романа ааҕааччы киэҥ биһирэбилин ылбыта;  Валерий Мекумянов сытыы тыллаах публистиката тустаахтары чаҕыппыта;  республикаҕа ыытыллар айылҕа харыстабылыгар аналлаах мунньахтарга, семинардарга, научнай конференцияларга сунтаардар биир бастакынан кэлэн кытталлара.

Кэлин Айылҕа харыстабылын министиэристибэтэ олохтоммутугар биир бастакынан комитеты баһылаабыт Мисаил Семенов, Сергей Николаев о.д.а. үгүстэр общественниктарга күүс-көмө буолбуттара, сүбэлэһэн үлэлээбиттэрэ.                                                                                                          

​Хомойуох иһин, бастакы общественник-экологтартан үгүстэрэ биһиги ортобутугар суохтар. Онон “Экологтар сквердэрэ” кинилэр ааттарыгар үтүө өйдөбүнньүк буолуоҕа мөккүөрэ суох. Үтүө санаа түһүлгэтэ буолуохтаах сквер билиҥҥи ыччакка, кэлэр көлүөнэҕэ элбэҕи кэпсиэ, үтүөҕэ угуйуо диэн эрэнэбин.

***

 Сунтаар улууһун Бочуоттаах олохтооҕо Иван Семенович БУРЦЕВ                                                                                          

  14.04.23 с.