Саха сирин бааһынатын күнэ – 2019

Атырдьах ыйын 22-23 күннэригэр сиргэ илиилэрин сылааһын, сүрэхтэрин төлөнүн иҥэрбит, үрдүк үүнүүнү ылар иһин үлэлии-хамсыы сылдьар туруу үлэһит дьон агрономнар, механизатордар, Хачыкаат нэһилиэгин сиригэр «Саха сирин бааһынатын күнэ – 2019» өрөспүүбүлүкэтээҕи  тэрээһиҥҥэ түөлбэлээн муһуннулар. Халлааммыт  барахсан туран биэрэн сир үлэһиттэригэр сылааһынан сыдьаайда.  Саха сириттэн билиҥҥитэ соҕотох РФ үтүөлээх механизатора Р.М. Куприянов салайааччылаах «Хачыкаат» ТХПК сүрүн базатыгар «Дьарапылаан»  учаастагар, Тыа хаһаайыстыбатын тиэхиньикэтэ, араас улахан комбайннар, тыраахтардар көрдөрүүгэ турбуттар.

Сүрүн тэрийээччи, Тыа хаһаайыстыбатын миниистирэ Александр Павлович Атласов тэрээһин туһунан маннык билиһиннэрдэ:“Атырдьах ыйын 22-23 күннэригэр Хаҥалас улууһугар Хачыкаат нэһилиэгин сиригэр «Саха сирин бааһынатын күнэ – 2019» өрөспүүбүлүкэтээҕи  тэрээһини ыыта сылдьабыт. Бу иннинэ, Амма уонна Мэҥэ Хаҥалас улуустарыгар ыытыллан турар, былырыын буолбатаҕа. Манна ыытыллар төрүөтэ диэн, бурдук ыһыытыгар Амма хаһаайыстыбаларын кэнниттэн саамай улахан иэннээх бааһыналардаах «Хачыкаат» ТХПК буолар. Хаҥалас улууһун өҥ буордаах сыһыыларыгар, сирэ-уота киэҥэ-куоҥа уонна айанын өттүнэн табыгастааҕа улахан оруолу ылар. Быйылгы тэрээһиммит уратыта диэн, бастакы күн агрономнарга, механизатордарга “Булуус уһаайбатыгар” сүбэ-мунньах оҥордубут. Манна тыа хаһаайыстыбатын хайысхатынан биһиги партнердарбыт Москва, Владивосток курдук куораттартан бэйэлэрин бэрэстэбиитэллэрэ кэлэннэр агрохимия, тыа хаһаайыстыбатын тиэхиньикэтин ыйытыктарыгар лиэксийэ аахтылар, семинар ыыттылар.  Итини таһынан биһиги тэрийээччилэр, инники былааннары торумнааһыннары оҥордубут. Иккис күн,  «Бастыҥ механизатордар хамаандалара – 2019» куонкурус үс түһүмэҕинэн ыытылынна. Бастакы түһүмэххэ тыа хаһаайыстыбатын тиэхиньикэтин, суол быраабылаларын  билиини тургутуу. Иккиһинэн, бэриллибит иэннээх сири хорутуу уонна үһүс түһүмэҕинэн тырахтарыыстар биатлоннара диэн саҥа көрүҥ бэрт сэргэхтик буолла. Бааһына күнүн кэлэр сылга Саха сирин Украинатынан  биллэр, Өлүөхүмэ улууһугар, өссө элбэх агроном идэлээх дьону, сатабыллаах механизатордары түмэн ыытарга былаанныыбыт. Түмүкпэр, бу икки күннээх тэрээһин бары кыттыылаахтарыгар, улуус баһылыгар Г.Ю. Алексеевка, Тыа хаһаайыстыбатын департаменын салайааччытыгар В.И. Владимировка, Хачыкаат нэһилиэгин баһылыгар И.В. Оболкинаҕа тэрээһиҥҥэ сүҥкэн көмөлөрүн иһин махталбын биллэрэбин”,  – диэтэ.

«Бастыҥ механизатордар хамаандалара – 2019» куонкурус

Бу куонкуруска биһиги улууспут тыатын хаһаайыстыбата, сирдээх дьон быһыытынан, «Хачыкаат» ТХПК уонна «Нөмүгү агрофирма»  үлэһиттэриттэн таҥыллыбыт икки хамаанданы туруорбуттара. «Лепчик» бааһынатыгар 80 миэтэрэ усталаах, 35 м кэтиттээх хорутууга анаммыт сири Т-150 тыраахтарынан түргэнник уонна  хаачыстыбаҕа хорутууга механизатордар олус кыһаллан туран үлэлээтилэр. Онтон тырахтарыыстар биатлоннарыгар судьуйалар хас биирдии хамаандаҕа бары ымпыгын-чымпыгын тутуһан быһааран күрэҕи ыыттылар. Тырахтарыыстар сэрэхтээх буолуу бары ирдэбилин толорон,  МТЗ – 82 тыраахтарга бырысыабы холбонон, кууллаах эбиэһи тиэйиигэ, гарааска кэннинэн астаран киириигэ, бырысыабы сүөкээһиҥҥэ, араарыыга тиийэ дьүккүөрдээхтик илин-кэлин түһүстүлэр, бары сорудаҕы энчирэппэккэ толордулар. Хамаанда туһугар муҥ кыраайдарынан сүүрдүлэр-көттүлэр.

Үлэ күрэҕин миэстэтигэр ыытар дьонтон биирдэстэрэ, Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин сири оҥорууга мелиорацияҕа уонна матырыйаалынан хааччыйыыга департаменын салайааччыта Василий Васильевич Чичигинаров куонкурсу бу курдук сырдатта: «Бастыҥ механизатордар хамаандалара – 2019» куонкуруска уопсайа сэттэ хамаанда Амма, Мэҥэ Хаҥалас, Уус Алдан, Чурапчы, Бүлүү улуустарыттан уонна Хаҥалас улууһуттан  икки хамаанда кытынна. Уопсайынан бу тэрээһиммит уратыта диэн быйыл сири хорутууга, тырахтарыыстар биатлоннарыгар уонна ыйытыктарга эппиэттээһиҥҥэ күрэх оҥордубут.  Сүрүн сыала-соруга диэн бу сири кытта үлэҕэ сылдьар механизатордар  үлэлэрин сыаналааһын, маастарыстыбаларын үрдэтии буолар. Кинилэр бааһынаны хорутууга  уонна үрдүк үүнүүнү ылыыга саамай сүрүн үлэни толороллор. Манна кэлбит механизатордар үөлээннээхтэриттэн уопут атастастылар, санааларын үллэһиннилэр, билиилэрин-көрүүлэрин хаҥатыннылар. Онон, бу маннык тэрээһиннэр инникитин да буолуохтара”, -диир В.В. Чичигинаров.

Куонкурус кыттыылааҕа, Бүлүү улууһун Сыдыбыл нэһилиэгин «Ампаардаах» хаһаайыстыбатын үлэһитэ, хамаанда хапытаана Евгений Иванов: “Бүлүү улууһуттан биэс буолан күрэхтэһэ кэлбиппит. Бары хамаандалар механизатордара олус күүстээхтэр. Манна бааһыналара олус киэҥнэрэ киһи үлэлии эрэ сылдьыаҕын курдук. Дьону-сэргэни кытта билистибит, барытын көрдүбүт-иһиттибит, уопут ыллыбыт. Биһиги эмиэ дойдубутугар үүнүүлээхпит, мантан тиийдибит да сиилэспитин хомуйбутунан барыахпыт. Дьон-сэргэ олус күүскэ үлэлииллэр эбит, тиэхиньикэлэрэ да оһуобай.  Тэрээһин олус үчүгэй, аан-бастакытын кытынныбыт”.  

Куоталаһыы-куоталаһыы курдук олус сытыытык, сылбырҕатык барда. Хамаанданан үһүс бириистээх миэстэни ылбыт, «Нөмүгү агрофирма» хапытаана, механизатор, комбайнер Гермогенов Виктор куонкурус кэнниттэн бу курдук санаатын үллэһиннэ: “Мин Мэҥэ Хаҥаластан төрүттээхпин, 2005 сыллаахтан Нөмүгүгэ олоробун күтүөппүн,  2013 сыллаахтан агрофирмаҕа  үлэлиибин. Бу маннык куонкуруска биһиги хамаандаҕа киирэн аан бастакытын кытынныбыт, үһүөн эдэр үлэһиттэрбит. Хамаандаҕа Артамонов Виктор, Корякин Николай уонна мин буолан киирсэн бириистээх миэстэҕэ тиксибиппититтэн үөрэбит, үһүөн тырахтарыыстарбыт. Биһигини  «Нөмүгү агрофирма» салалтата дириэктэрбит А.В. Михайлов өйөөн аҕалбыта. Дойдубутугар үлэ күүтэн турар, сарсыҥҥыттан өйүүҥҥүттэн сиилэс быһа барыахтаахпыт”, – диэн үөрүүтүн үллэһиннэ механизатор Виктор.

«Бастыҥ механизатордар хамаандалара – 2019» куонкурус кыайыылаахтара

Түмүккэ, саамай үрдүк баалы ылбыт Уус Алдан хамаандата (276 баал) – 1-кы миэстэни ылла уонна Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ туруорбут сүрүн бириистэринэн Senke SK 125 – икки матассыыкылынан, биир бензининэн үлэлиир Kolner KGEG генераторынан наҕараадаланна.

2 –с миэстэҕэ 260 бааллаах Чурапчы улууһун хамаандата таҕыста.  Кинилэр  Senke SK 125 матассыыкылынан уонна бензининэн үлэлиир Kolner KGEG генераторы туттулар.

3-с бочуоттаах миэстэҕэ биир дойдулаахтарбыт «Нөмүгү агрофирма» хамаандата 247 баалы ылан Kolner KGEG генераторы уонна икки Sturm AW971125 сварочнай аппараты тутар чиэскэ тигистилэр.

Билиини тургутар түһүмэххэ  эппиэттээһиҥҥэ туйгун хоруйдары биэрбит, РФ үтүөлээх механизатора Р.М. Куприянов салайааччылаах«Хачыкаат» хамаандата эрэллээхтик кыайда уонна Senke SK 125  матассыыкыл хаһаайынынан буоллулар.

Харыларын ньыппарынан туран үлэлиир тыа хаһаайыстыбатын туруу үлэһиттэрин маастарыстыбаларын үрдэтэр икки күннээх улахан тэрээһин түмүктэннэ. Тыа сирин чулуулара  бары билиилэрин-көрүүлэрин тургутан, санаа атастаһан алтыһан  сатабылларын көрдөрөн  баран салгыы дойдуларыгар үлэлии тарҕастылар.

***

Уйбаан УЙГУУРАП,

ааптар хаартыскаҕа түһэриитэ.