Курс валют
$
92.37
0.1
99.53
Курс валют
Курс валют
$
92.37
0.1
99.53
Меню
Поиск по сайту

Ньурбаҕа саҥа эбийиэктэр үлэҕэ киирдилэр

22.11.2019 11:18 0
Ньурбаҕа саҥа эбийиэктэр үлэҕэ киирдилэр

Быйылгы тыа хаһаайыстыбатын идэлээх бырааһынньыктарын көрсө, улуус кэккэ нэһилиэктэригэр саҥа эбийиэктэр үлэҕэ киирэллэринэн улахан уратылаах буолла.


Соторутааҕыта Чуукаарга бэдэрээтчит ИП “Аммосов” ааркалыы саҥа хотону тутан бүтэрдэ. Улуус уонна нэһилиэк дьаһалталара ирээттэһэн үбүлээһин бэрээдэгинэн барбыт 2 сыллаах үлэ түмүктэннэ. Тутуу уопсай сыаната 4,5 мөл. солк. кэриҥэ. Ньурба к. Убайааныгар “Чиллэ” бааһынай хаһаайыстыбатын хотонугар майгынныыр. Манна “Кэнчээри” СПКлар (дириэктэр Алексей Афанасьев) 60-тан тахса ынах сүөһүнү көрөн тураллар. Кыһыҥҥы суол турдаҕына сүөһүнү уулатар поилкалар уонна ыыр апарааттар аҕалыллыахтаахтар. Бу күннэргэ Маалыкайга буойуна, Чаппандаҕа буойуна уонна эти астыыр-үөллүүр сыах аһыллаллар. “Чаппанда” СПК салайааччыта Николай Семеновы кытта нэһилиэккэ тутуллубут саҥа эбийиэктэр тустарынан кэпсэттибит.

-Дьоҕус буойуна сыаҕын тутуутугар улуустан 5 мөл. солк. көрүллүбүтэ, диир Николай Семенов. Улуус салалтата Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын академиятын кытта кэпсэтиитинэн, балаҕан ыйыгар тыа хаһаайыстыбатын механизациятын үлэһиттэрэ, инженердэр 10-ча буолан кэлэн дьиэ холлоҕоһун туппуттара, иһинээҕи үлэлэрин толорбуттара. Биһиги Роспотребнадзор уонна ветуправление үлэһиттэрин таһааран көрдөрө сылдьыбыппыт. Бастакы эппит этиилэриттэн конструкциятыгар уларыйыылардаах этэ, ДьТХА-ҕа ону тиэрдибиппит. Аҕыйах хонуктааҕыта кэлэн ситэрэн оҥордулар, уота киирбэккэ турбута РЭС-тэн көҥүл ылыллан дьэ холбонно.

Эти переработкатын сыаҕын оҥорорго былырыын улуустан 1,5 мөл. солк. көрүллүбүтэ. Үүт тутар пуун дьиэтин аҥарыгар өрөмүөн оҥорбуппут. Новосибирскайтан оборудование: улахан мясорубка, упаковочнай, эрбии, эти ыыһыыр, фрикадельки эҥин оҥорор тэриллэри ылан аҕалтарбыппыт. Былырыын бэйэбит сиирбитигэр кыратык үлэлэтэн боруобалаабыппыт. Быйыл СЭСтэр уонна ветуправление ирдэбиллэрин толорон, эбийиэкпитин техусловиеҕа сөп түбэһиннэрэн уларытан оҥорон бүтэрдибит. Переработка сыаҕын дьиэтин иэнэ 80-ча кв. м, 1 хоско бородууксуйа итиилии астанар, иккис хоһугар тымныы переработка диэн.

Үһүс эбийиэкпитинэн сылгы иитиитин үлэһиттэрин үөрэтэр Киин буолар. Бүлүү бөлөх улуустарыттан кэлэн үөрэнэллэригэр аналлаах. Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтинэн Саха сиригэр 3 маннык Киин тутуллара быһаарыллыбыта. Киин улуустарга Хаҥалас улууһугар “Бөртө” хаһаайыстыбаҕа тутуллан бүтэн үлэлээбитэ номнуо 3-с сылыгар барда. Иккис Киин Өймөкөөҥҥө Винокуров хаһаайыстыбатыгар тутуллубута. Быйыл биһиэхэ ТХМ-тан 6 мөл. солк. көрүллэн тутуутун саҕалаабыппыт. Көҥдөйө бүтэн турар. Дьиҥэ, бырайыагын симиэтэтин документациятынан 9 мөл. солк. суумалаах эбийиэк. Ситэрэн үлэҕэ киллэрэргэ анаан улуустан 3 мөл. солк. биэриэхтээхтэр. Бу сылга төһө кыалларынан сылааһын киллэрэн, ситэрэн үлэҕэ киллэрэ сатыахтаахпыт. Туспа хочуолунайдаах. Киин дьиэтин иэнэ 30х12 м. 15 киһи түһэр гостиницалаах, остолобуойдаах, үөрэнэр хостордоох. Иһигэр благоустройстволаах буолара былааннанар.

-Николай Николаевич, быйылгы кыстыкка хайдах үлэлии-хамсыы олороҕутуй?

-Племенной хаһаайыстыба быһыытынан статуспутун салгыы көмүскээн, кулун тутар ыйга 5 сыллаах лицензиябытын ылбыппыт. Федеральнай субсидияны ылан олорбуппут 10 сыл буолла. Тэрилтэҕэ 6 сылгыһыт, 2 тырахтарыыс, 1 зоотехник, бухгалтер уонна мин үлэлиибит. Быйыл 500-чэ сылгылаахпыт. Төрүөҕү ылыыбыт 72%. Сылгыбыт хомуурун саҥа саҕалаатыбыт. Дьокуускайтан “Агроплем” тэрилтэ үлэһитэ Михаил Мартынов кэлэн көмөлөһө сылдьар. Чиптээһиҥҥэ, сылгылары “раскол” нөҥүө аһардан ааҕыыга, көмпүүтэргэ киллэриигэ “Агроплем”-нары кытта бииргэ үлэлэһэбит. ДьТХА декана Николай Степанов кэлэн биһиэхэ сылдьан, зоотехниктары аҕалтаан бастакы хомуурга үөрэтэлээтэ. Биһиги сыл устата 43 сылгыны тыыннаахтыы атыылыырга квоталаахпыт. Кэнники сылларга плематыыга өрөспүүбүлүкэттэн кэлэр көмө харчы механизма уларыйан, былаан туолбат буолла. 5 сыл анараа өттүгэр плематыыга убаһаны дьон 2530 тыһ. төлөөн ылар этэ. 20 тыһ. солк. кэриҥэ өрөспүүбүлүкэттэн атыылаабыт киһиэхэ счетугар сонно түһэр этэ. Билигин атыылаһар киһи утары 50 тыһ. солк. СПКҕа төлүөхтээх, онтон кэлин докумуона барыта аастаҕына субсидия киниэхэ түһэр. Билигин дьон убаһаны утары 50 тыһ. солк. атыылаһара уустугуран, плематыы бытаарда. Саас Үөһээ Бүлүүгэ быыстапкаҕа 6 улахан соноҕоһу илдьэн атыылаабыппыт. Быйылгы убаһаҕ хорулалар эрэ 11 убаһаҕа дуогабардастылар. Онон билиҥҥитэ 17 эрэ плематыылаах олоробут.

Быйылгы дьылга кыстыыр оппут баар. Былырыыҥҥы саҕаны оттообуппут. Мелиорация управлениетын филиалын кытта үлэлэһэн, Бөкүнэй өттүгэр быһыт астаран оҥортордубут. Эһиил үүнүүтэ хайаһар. Түмүккэ биир идэлээхтэрбин, тыа хаһаайыстыбатын бары үлэһиттэрин уонна бэтэрээннэрин бырааһынньыгынан истиҥник эҕэрдэлиибин! Олоххутугар, үлэҕитигэр ситиһиилэри, дьолу-соргуну уонна үтүө доруобуйаны баҕарабын.

***

Геннадий АНТОНОВ.

Оставить комментарий    

Шиномонтаж Левша

СахаСтройПлит
Cтоматология 32
«Стоматология Все 32»