ГОРНАЙ ФЕРМЕРДЭРЭ САЙЫЛЫККА ТАХСЫЫ КЫҺАЛҔАЛАРЫН КЭПСЭТТИЛЭР

Бу күннэргэ Горнай тыатын хаһаайыстыбатын үлэһиттэрэ, фермердэр сайылыкка тахсыы боппуруоһун тула аһаҕастык кэпсэттилэр. Улуус баһылыга Никита Викторович Андреев сайыҥҥы кэмҥэ ынахтан өлгөм үүт кэлэрэ, сүөһү күөх окко мэччийэрэ хаһаайынтан быһаччы тулуктааҕын эттэ. Салалта өттүттэн сайылык суолугар, уотун киллэриитигэр көмө оҥоһуллуон сөп. 

Бэрдьигэстээххэ «Горнай-Ас» ТХППК бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлэ С.И.Иванов, толорооччу дириэктэр Н.Н.Ефремов, туһааннаах үлэһиттэр үрүҥ илгэни оҥорооччулары, бааһынай хаһаайыстыба салайааччыларын кытары көрсүстүлэр, ыытыллыбыт үлэни билиһиннэрдилэр.

Сергей Иванович кэпэрэтиип тэриллиэҕиттэн улахан, былааннаах үлэ барбытын билиһиннэрдэ. Олохтоох бородууксуйа 70 % Дьокуускайга атыыланарын эттэ. Үрүҥ ас бородууксуйатын хаачыстыбата тупсарыгар бары кыһамньы ууруллуохтаах. Быйыл Кировскайга олохтоох дьаһалтаны кытары бииргэ үлэлэһэн, үүт тутар пуун арыллыбытын, кэлэр сылга саҥа сыах тутуута Маалтааныга барыахтааҕын кэпсээтэ. Хас нэһилиэк ахсын саҥа сыахтары тутуохтаахтар. Үлэ хаамыыта түргэтииригэр нэһилиэк баһылыктарын кытары хардарыта үлэ барыахтааҕын эттэ. 

Кэпэрэтиип дохуотун үрдэтэргэ туох үлэ ыытылларын туһунан Николай Николаевич билиһиннэрдэ.  2016 с. “Горнай-Ас» тэриллиэҕиттэн, дохуот киириитэ кыралаан да буоллар эбиллэр. Үүт туттарааччылар харчылара сорох кэмҥэ уһуур да түгэннэрэ баар буолар. Төһө кыалларынан дьоҥҥо үлэлээбит хамнастара хойутаабатын ситиһэргэ ыйдылар. 

Сайылыкка тахсыы боппуруоһун тула киэҥ хабааннаах кэпсэтии барда. Хаһаайыстыбалаах дьон ынах төбөтүгэр эбиллэр харчы кыратын бэлиэтээтилэр. Манна улуус баһылыга Никита Викторович Андреев сайыҥҥы кэмҥэ ынахтан өлгөм үүт кэлэрэ биллэрин, хороҕор муостаах үчүгэй мэччирэҥнээх сиргэ сылдьан, туруга тупсарын ыйан туран, дьон бэйэтэ интэриэстээх буолуохтаах диэтэ. Салалта өттүттэн сайылык суолугар, уотун киллэриитигэр көмө оҥоһуллуон сөбүн эттэ. Үлэ ыытылларыгар, бюджеккэ үп-харчы көрүллэригэр, этиилэр, былааннар эрдэттэн киириэхтээхтэрин санатта. Онно олохтоох дьаһалталар сөптөөх үлэни ыытыахтаахтар. Бу кэлэн муоста, суол оҥоһуллуон наада диир табыллыбат.

Быйыл хас да сэлиэнньэ чугаһыгар эһэ биллибитэ. Бу боппуруоска айылҕа харыстабылын улуустааҕы инспекциятын начаалынньыга Р.В.Сергеев үлэ баран эрэрин иһитиннэрдэ. Холобур, адьырҕа ынаҕы, сылгыны туппут түгэнэ таҕыстаҕына, тутатына биллэрэллэригэр эттэ. Итиннэ бултуурга көҥүл босхо бэриллэр.

Тыа хаһаайыстыбатын улуустааҕы управлениетын начаалынньыга В.Н.Дьяконов ынах, сылгы өлүктэрин тутатына уматар наадалаах диэтэ. Сыт-сымар таҕыстаҕына, ойуур кыыла булара саарбаҕа суох. 

Кини оттуур ходуһалары оҥорууга, эбии аһылыгы ыһыыга үлэ барыахтааҕын ыйда. Бу күннэргэ ДьТХА устудьуоннара кэлэн, үлэлэһэ сылдьаллар. Инникитин ынахтан төрүөҕү ыларга, искусственнай сиэмэлээһиҥҥэ болҕомто ууруллуохтаах. Итиннэ олохтоох дьаһалталартан сайаапкалар киириэхтээхтэр. Ынаҕы, сылгыны аҕыйаппат туһуттан, биир санаанан үлэлэһэргэ ыҥырда. 

Нэһилиэктэртэн кэлбит арыы сыаҕын маастардара Атамайтан Т.И.Петрова, Октябрьскайтан А.К.Жиркова,  тыа хаһаайыстыбатын исписэлиистэрэ арыы оҥорор сыахтар дьиэлэрэ эргэрбиттэрин эттилэр. Тэриллэр — сэппэрээтэрдэр, пастеризатордар, үүт носуостара алдьаналлара ахсаана суох дииллэр. Сайыҥҥы кэмҥэ “Меркурий” бырагырааманан үлэлэһэргэ уустуктар бааллар. Эдэр ыччат тыа хаһаайыстыбатыгар, бородууксуйа оҥоруутугар сыстара наадалаах. Арыы сыаҕар үлэлиир дьон үгүһэ саастаахтар. Тыа хаһаайыстыбатын исписэлиистэрэ техника уматыгын ыларга, көмө оҥоһулларыгар баҕа санаалаахтар. Ол оттуурга улахан өйөбүл буолара чахчы.

Мустубут дьон салалтаны кытары көрсүһүүгэ санаалара ситэн, тылларын өстөрүн тириэрдэн, сүбэ-ама ылан, тыа хаһаайыстыбата сайдыытыгар үлэлэһэр былааннаах.

***

Ааптар: Вячеслав Алексеев, Ulus.media