Дьэһиэй сахалара быраҕыллыбыт омук курдук сананаллар

Аныаха диэри ыраахтааҕы саҕанааҕы курдук сорох дьонтон «инородец» диэн ыыстанар Красноярскай кыраай Эбэҥки национальнай оройуонун Дьэһиэй бөһүөлэгин олохтооҕо, 87 сааһыгар сылдьар Валентина Христофоровна Өспөх (пааспарыгар Эспек диэбиттэр) өр кэмҥэ иитиэхтээн сылдьыбыт Саха сиригэр кэлэр ыра санаата бу сайын дьэ туолбут диэн “Кыым.ру” суруйар.  

Кини ыра санаатын толороору, Туймаада ыһыаҕар сылдьаары, 5-6 тэпилииссэҕэ үүннэрбит эрэдиискэтин киилэтин 300 солк. атыылаан билиэтин харчытын булуммут.

Дойдутун дьоно ыытымаары, ыраах көтөрө көҥүллэммэт диэн быраастан ыспараапка ылан туттарбыттарын үрдүнэн, син биир баҕа санаатын толорбут.

Валентина Христофоровна кэнгириэскэ тыл этэригэр «Бүгүн мин саамай дьоллоох киһибин. Эһиэхэ барыта наһаа үчүгэй, эһиэхэ наһаа ымсыырабын» диэн саха дьонун иннигэр билиннэ. Бэрт сэргэх майгылаах, дьээбэлээх, тэтиэнэх кырдьаҕас тыл этэ туран «Эһигини кытта алтыһар үөрүүбүттэн тугу саҥарарбын да өйдөөбөт-дьүүллээбэт курдук буоллум» диэн дьону күллэрдэ.

Ол эрээри, сотору буолаат, Валентина Христофоровна бөһүөлэгэр олох-дьаһах мөлтөҕүн, сайдыы барбатын, омук быһыытынан көмүскэлэ уонна өйөбүлэ суохтарын, суураллан бүтэр туруктаахтарын туһунан кэпсээнэ истээччилэри барыларын уйадыттта, долгутта. Кини Дьэһиэй сахалара, төһө да аччыктаабакка, бултаан, балыктаан олорбуппутун иһин, быраҕыллыбыт норуот курдук сананабыт диэн элбэхтик эттэ.

Валентина Христофоровна кэпсииринэн, Дьэһиэйгэ 750, оттон Тура диэноройуон киинигэр 450 саха олорор эбит. Бөһүөлэк оскуолатыгар 150 оҕо үөрэнэр буолан баран, саха тыла үөрэтиллибэт. Кини, уруккута биология уонна химия учуутала, саамай ыалдьар боппуруоһун ыйан туран, бука диэн биһиэхэ кэлэн, саатар аҕыйах сыл учууталлааҥ диэн ыҥырда.

Маны сэргэ, сотору бөһүөлэгэр быыбар буоларынан, кэлэн быыбарга кыттаргыт уонна үчүгэй баһылыктанарбыт буоллар диэн эттэ.

Үс Хатыҥ ыһыаҕар сылдьан, киниидэтинэн хонууга оту-маһы көрө барбыт кэмигэр «Ыраах Дьэһиэйтэн кэлэ сылдьар 88 саастаахбаабыска сүттэ диэн» араадьыйанан биллэрбиттэр уонна өссө интэриниэт ситиминэн тарҕаппыттар. Түгэнинэн туһанан, кини олох да сүппэтэҕим уонна баара-суоҕа 86 саастаахпын, өссө да эдэрбин диэн күлэн-оонньоон кэпсээтэ. Бу түгэни санаабычча, Валентина Христофоровна ыһыах туһунан санааларын үллэһиннэ.

Өбүгэтин аатын, төрөөбүт тылын илдьэ кэлбит, сэрии дьоруойугар тэҥнээх Дьэһиэй аҕыйах ахсааннаах төрүт олохтооҕун кытта интервьюну “Кыым” хаһыат бэс ыйын 23 күнүнээҕи нүөмэригэр ааҕыҥ.

Санатар эбит буоллахха, уонча сыллааҕыта “Кыым” хаһыат тэрийэн, хас да кыыс-дьахтар Дьэһиэйгэ тиийэн учууталлаан баран тоҕо эрэ сөбүлээбэккэ төннөн кэлбиттэрэ. Биһиги бүтүн өрөспүүбүлүкэлээх дьон тылбыт, култуурабыт, сиэрбит-туоммут сүтэн эрэр диэн дьаахханабыт. Оттон букатын да атын региоҥҥа олорор аҕыйах ахсааннаах сахалар ыгылыйыылара өссө күүстээх буоллаҕа. Гуманитарнай ситим атын регионнарга олорор биир хааннаахпытын кытары олохтонуох тустаах.

***

Aartyk.Ru