Кинилэр «бу миэнэ» диэн араарбакка бары үлэлииллэр. Кыhын ким булбут сиир. Оннук биир-икки тэллэйи булан сиэтэ да тотор.
Тэллэй үүммэтэх дьылыгар мас туорааҕын сиэмэтин сиир. Кыhын тиит ортоку мутугар уйа туттан кыстыыр. Уйаларын балаҕан ыйын саҥатын эргинтэн оҥостоллор. Онно эмиэ баар тииҥ барыта икки буолан дьукаахтаhан олорорго сөптөөх гына киэҥ уйаны оҥороллор. Уйаларын ис өттө талах сутуката, от-мас, көтөр түүтэ буолар.
Ортокута ойуур муоҕа, тас өттө мас кыра лабаата буолар. Иhигэр кууhа сытар сыттыктаах онтун сымнаҕас муоҕунан эбэтэр талах түүтүнэн оҥостор. Уйатыгар киирэр аанын ис өттүттэн бүөлүү анньынар мээчик курдук төкүнүк бүөнү оҥостор. Ол бүөтүн тахсарыгар ылан баран тахсар, киирдэҕинэ ис өттүттэн тымныы киирбэтин диэн бүөлээн кэбиhэр.
Кинилэр түүн толору утуйаллар, сарсыарда халлаан сырдыыта уhуктан тахсаллар. Күн тахсыар диэри сүүрэллэр-көтөллөр, өрө-таҥнары сүүрэн оонньуур анал мастаах буолаллар, онно түргэн үлүгэрдик куhугуруу-куhугуруу өрө-таҥнары сырсаллар. Онтон сарсыардааҥҥы аhылыктарын аhыыллар. Ол кэнниттэн ыраах сиринэн эргийэн күүлэйдииллэр. Үчүгэй күн буоллаҕына кэрии үрдүк маhыгар сыламнаан олороллор.
Оттон куhаҕан күн буоллаҕына хахха үрүйэлэр истэригэр, ычыкыҥҥа сылдьаллар. Тыалы-хаары сөбүлээбэт. Оннук күҥҥэ уйатыгар эрдэ киирэр. Ичигэс бириэмэтигэр уйатын таhынааҕы мас туорааҕын, хаhаас тэллэйин сиэбэт. Кыhын тымныы күҥҥэ сииригэр хаhаанар, тымныы буоллаҕына аhаан баран үс-түөрт чаас саҕана эбэтэр күн ортотуттан киэhэ уйатыгар киирэн сытар.
Алтынньы ый бүтэhигиттэн иккилии буолан дьукаахтаhаллар. Доҕор көрдүүр бириэмэтигэр чугас соҕотох тииҥ суох буоллаҕына наhаа ырааҕынан эргийэр, буллаҕына иккиттэн биирдэрин уйатыгар олохсуйаллар, ону да биир ордук аhылыктааҕар олороллор. Сороҕор үс эмиэ буолааччылар. Ол гынан баран үhүөн эрэйдээхтик дьукаахтаhаллар.
Уйаларыгар баппат буолан биир сөбүлээбэтэхтэрин абааhы көрөллөр. Онон үстэн биир тииҥ кутуруга муҥур, тииhинэн бүрүллүбүт суол баар буолар. Бултуу сылдьан көрдөххө дьукаахтаспыт тииҥнэр бэлиэ буолаллар, кутуруктара хаптаҕай буолар, уйаларын иhигэр сылаас сылаастарыгар куустуhан баран утуйаллар быhыылаах.
Саас кулун тутар ыйтан ичигэс буоллаҕына арахсаллар, тус-туhунан уйаҕа көhөллөр.
Булчут сарсын хайдах халлаан буоларын тииҥ олоруутуттан билэр. Кинилэр күнү-дьылы олус билэллэр. Сарсын үчүгэй халлаан буолуох буоллаҕына киэhэ улахан мас төбөтүгэр кутуругун үөhэ туттан налыччы олорор буолар. Оттон куhаҕан тыал-хаар күн буолуох буоллаҕына мас аллара мутугар кутуругун аллара түhэрэн кирийэн олорооччу.
Тииҥ хаhан да уойбат, хатыҥыр кытаанах эттээх, дьиҥнээх «спортсмен» көрүҥнээх.
***
Иван Долгунов, «Хоноһо кэпсээннэрэ» кинигэтиттэн, 2022 с.
Д.А. Бойтунов уруһуйа
Оставить комментарий