Учуонай Василий ОКОНЕШНИКОВ арыйыыта уонна бизнескэ кубулуйбут аныгы наука

(…)

Дьиҥнээх учуонай киһи син биир айылҕаттан айдарыылаах, этиттэриилээх киһи. “Ойуун кэриэтэ аһаҕас айылгылаах киһи”, – диэн ОКОНЕШНИКОВ этэн турардаах. Ол курдук, Дм. МЕНДЕЛЕЕВ химия элеменнэрин таблицата этиттэрии быһыытынан түүлүгэр киирбитин биһиги бары билэбит.

Дарвин үөрэҕинэн сирдэтиммит, материалист учуонайдар чараас эйгэни билиммэттэр. Ол да буоллар, дарвинистар төһө да киһи төрдө эбисийээнэ диэбиттэрин иһин, бу теорияларын кыайан дакаастаабатылар. Киһи, дууһа, кут-сүр диэн өйдөбүллэри билиммэт, икки атахтаах биирдэ олорорун өрө тутуу – бу эмиэ идеология биир көрүҥэ буолар. Биирдэ олорор киһи “кэнним кээнчэ да буоллун” диэн быстах санаалаах олоххо сыһыаннаһар, уһуну-киэҥи толкуйдуу барбат. Ол аата эппиэтинэс, иэстэбил диэҥҥэ кыһаллыбат, тугу барытын оҥоруон, тугу барытын өлөрүөн-өһөрүөн сөп. Накаастабыл диэн суох буоллаҕа.

Көстүбэт, чараас  эйгэни,  аан дойдуга наука үлэһиттэрэ ылыналларын курдук чинчийиини аан бастаан Василий ОКОНЕШНИКОВ инженернэй философияҕа оҥорбут. Кини бу үлэтин 1990 сыллаахха Швецияҕа ыытыллыбыт улахан учуонайдар түһүлгэлэригэр иһитиннэрэн улахан долгуйууну таһаарбытын интернет-ресурстар суруйаллар. Итини сэргэ, саха учуонайын үлэтин бэйэлэрин тус сыалларыгар туһаммыт “учуонайдар”, “норуот эмчиттэрэ, “көрбүөччүлэр” баалларын, кини аатын туһанан эмиэ бизнес оҥостубут да дьон баарын эмиэ истэбит. Анаан науканан дьарыктанар дьон В.И.ОКОНЕШНИКОВ аатын билэллэр. Оттон философияттан ыраах боростой дьон бу киниэнэ, киниэнэ буолбатах” диэн арааран өйдүүр кыахпыт суох.  Ол биһиги буруйбут буолбатах, наука тылын-өһүн дьарыктаммыт эрэ дьон өйдүүр кыахтаах.

Василий Иванович киһи өйдүүр дьоҕурун, билиини ылар кыаҕын сайыннарарга  НОВЕМОЛОГИЯ ньыматын толкуйдаан айбыт киһи буолар. Судургутук быһаардахха, бу ньыманан үөрэммит киһи өйүгэр туох да элбэх сыыппараны төгүллүүр кыахтанар. Элбэх кээмэйи ырыта, тэҥнии үөрэнэр.

ОКОНЕШНИКОВ атом кыаҕын арыйбыт учуонай. Киһи дууһата өлбөт аналлааҕын, аан дойдуну айбыт Улуу Компьютер энергияны халтай ыыппат диэн дакаастыыр. Бу научнай үлэлэрин ОКОНЕШНИКОВ саха киһитин хараҕынан, сахалыы толкуйунан көрөн быһаарар. Оччотугар биһиги өбүгэлэрбит аан дойдуну анаарыылара, олохторун философията барыта олохтооҕун, кырдьыктааҕын аныгы наука өттүнэн кини дакаастыыр. Биир килиэккэ биир ядротун биир  атома аан дойду компьютерын барытын холбоон баран өссө хас да бүк улаатыннарбыт саҕа информацияны илдьэ сылдьар эбит! Киһи биологическай хаҕа  кырдьан, эргэрэн эбэтэр ыалдьан үрэлиннэҕинэ (өллөҕүнэ) иһинээҕи сүрүн атомнар бэйэ-бэйэлэригэр чугасыһан – концентрацияланан хаалаллар. Хомуһуннаах ойуун (эбэтэр ханнык эрэ усулуобуйа үөскээтэҕинэ) ол атомнары араартаан, киһи биологическай эттиктэрэ тыыннаах эрдэхтэрин курдук бэйэ-бэйэлэриттэн тэйитэн “миэстэлэригэр” туруордаҕына киһи голографическай уруһуйа (фантома) тахсан кэлэр кыахтаах. Ону биһиги абааһы да, дууһа да диэхпитин сөп.

ОКОНЕШНИКОВ үлэтэ, арыйыыта  аан дойдуга атылыыта суох. Кини айылҕаны, куйаары барытын биир квантовай метакомпьютер курдук көрөн чинчийиитэ электричество, араадьыйа глобальнай экономикаҕа көдьүүһүн тэҥэ сыаналаныахтаах диэн улахан учуонайдар сыаналыылаллар.

Аан дойдуга элбэх атомнаах (элбэх ядролаах) компьютердары айарга туох да үлүгэрдээх үп баранар. Отто айылҕа бэйэтэ биир атомнаах (биир ядролаах)   квантовай компьютерынан бүтүн куйаары, сирдээҕи олоҕу салайан олорор. Элбэх атомнаах компьютеры толкуйдуу сатыахтааҕар айылҕа биир атомнаах метакомпьютерын үөрэтэн, ону үтүктэн компьютер оҥоруохха наада диэн ОКОНЕШНИКОВ этэр.

Кини “Халыматааҕы бырайыагар” аан дойду өркөн өйдөөхтөрө  түмсэн ити хайысхаҕа үлэлиир  “силиконовай хочотун” тэрийиэххэ диир бырайыактаах эбит.  Оччотугар учуонайдар бэйэлэрин информацияларынан үллэстэн, биир сыаллаах – квантовай метакомпьютеры чинчийдэхтэринэ, билиҥҥээҥҥэ диэри баһылаан кэлбит дарвинизм олорчу сүтүөхтээх.

Наука дьиҥнээҕинэн дьарыктанан барыахтаах.  Ону биллэн турар, утарсар күүс улахан – тоҕо диэтэххэ, үөһэ ахтыбыппыт курдук науканы бизнескэ, харчы оҥорууга кубулуппут дьон ас таһаарынар салааларын быстарыахтарын баҕарбаттар. Дьиҥнээхтик науканан дьарыктаммыт 50-ча учуонайы Россияҕа Өктөөп өрөбөлүүссүйэтин кэнниттэн, Маркс материальнай идеологиятын ылымматахтарын иһин хоргутан өлөрбүттэрин билэбит. Бу – науканы сымыйа суолунан ыытар соругу ситиһэргэ тугу да, кими да кэрэйбэтэхтэрин туоһулуур.

Биһиги саныахпытыгар, ОКОНЕШНИКОВ бастаан үлэтин саҕалыырыгар  кини арыйыыта улахан күүс интэриэһин таарыйыаҕын сэрэйбэтэх да буолуохтаах. Сахалыы мындыр толкуйдаах киһи, билэр-көрөр баҕаттан үлэлээн, чинчийэн арыйыытын оҥордоҕо. Онтон баараҕай систиэмэ утарылаһыытыгар түбэспитин, былааһы ылбыт идеология адьырҕаларын интэриэһин таарыйарын кэлин билбит буолуохтаах.

***

ОКОНЕШНИКОВЫ өйүүр учуонайдар этэллэринэн, атомнай информатика сайыннаҕына кэнэҕэс гуманитарнай наука саҥа теоретическэй базата – сайдар тирэҕэ оҥоһуллуохтаах. Сирдээҕи олох, киһи тоҕо олорорун арыйар эппиэттэр көстүөхтээхтэр.

Билиҥҥи сабардаабыт материализм киһи-аймаҕы сэймэктээтэ, экологическай саахалга тиэртэ. Айылҕабыт буомуруута, киһи-киһиэхэ сыһыана барытыгар материалистическай сыаннас дьайда диэн аһаҕастык билинэр учуонайдар баар буолан эрэллэр.

***