Араас ыйытыктар, араас хоруйдар…

-Туох быыбара буоларый?

-Ханна?!

-Манна…

-Оттон хаһан эрэ эмиэ буолбута ди…

***

-Туох быыбара буоларый, аны күһүн?

-Мм… Айсен Николаев.

-Туох дуоһунаска турарый?

-Президент буолуо.

-Мэр буолбатах дуо?

-Уже мэр ди.

***

-Аны күһүн быыбардыы бараҕын дуо, кырдьаҕас?

-Барымына.

-Кимиэхэ куоластыыгын?

-Хомуньуустарга!

-Тоҕо?

-Тугун тылай “тоҕо” диэн… Сэбиэскэй былаас саҕана киһи киһиэхэ киһилии сыһыаннаах этэ, норуот бары тэҥ бырааптаах этэ, хамнас, үлэ баар этэ. Киһи курдук сананар этибит. Билигин бэздиэ уоруу, хоруупсуйаҕа быһа сиэтэн баран олоробут! Киһи киһиэхэ кыыл буолан турар!

-Чэ, покаа…

-Пакаа былааска эдьиинэйдэр олороллорун тухары туох да уларыйыы тахсыа суоҕа!

-Сөп…

-Туох да “сөбө” суох! Ыстаалын наада, Ыстаалын!!!

-Оттон Путин?

-Путин Ыстаалын буолуон наада!

***

-Кыргыттар, быыбардыы бараҕыт дуо?

-Пропискабыт суох ээ.

-Туох быыбара буоларын билэҕит?

-Путин!

***

-Аны күһүн туох быыбара буоларый?

-Ээ… Барыыһап буолуо.

-Тоҕо инньэ дии санаатыҥ?

-Оттон үөх да үөх буолаллар батта. Кими үөҕэллэр да, ол киһи быыбара быһыылаах дии…

***

-Быыбардыы бараҕын дуо?

-Хаска?

***

-Быыбардыы бараҕын?

-Быыбардаабытым ээ.

***

Биллэн турар, бу быыбар хампаанньатыгар туох да сыһыана суох куорат көннөрү олохтоохторун хоруйдара.

***

Мантан аллараа “Аартык.ру” 2016, 2013 сыллардааҕы сураһыыларын ааҕаргытыгар ыҥырабыт.

“2016 сыл ыам ыйын 22 күнүгэр, республика үрдүнэн “Единай Россия” партия аны күһүн буолуохтаах  Госдума депутатын быыбарыгар кыттыахтаах кандидаттарын таллылар. Бу туһунан политикаҕа сыһыана суох куорат олохтоохторо тугу билэллэрин сураһаары уулуссаттан түбэһиэх дьону күөйэ тутан ыйыталастыбыт.

Марианна С., дьыссаат үлэһитэ:

–          Аа, истибитим быһыылаах.

–          Туох быыбара буолла?

–          Ким билэр… Депутат буолуо.

–          Ханна, туохха?

–          Ил Түмэҥҥэ буолуо…

–          Праймериз диэн тугун билэҕин?

–          … омук тыла…

Гаврил К., пенсионер:

–          Ааспыт өрөбүлгэ туох быыбара буолла?

–          Аа?

–          Ааспыт өрөбүлгэ быыбар буолбутун билэҕин дуо-а?

–          Туох диигин? Быыбар дуо? “Буолла” диигин дуо?

–          Эһээ.

–          Ээ, буолан-буолан. Даанчыкабаны талбыттар дииллэр. Мин быыбардыы бараары гыммытым да, уолум “прописката суох киһи быыбардаабат, Курбуһаххар тахсан быыбардаа” диэбитэ. Онон быыбардаабакка хааллым.  Суолбут суох буоллаҕа. Уонна харчыта бөҕө.

–          Данчикованы туохха талбыттарый?

–          Госдуумаҕа-Госдуумаҕа!

–          Кимнээх талбыттарый?

–          Хайдах “кимнээх” диэн! Саха сирин быыбардааччылара.

–          Эн кими талыах эбитиҥ буолла, аны күһүҥҥү быыбарга?

–          Күһүн даа? Күһүн эмиэ быыбар буолар дуо?

–          Оттон дьиҥнээх быыбарыҥ күһүн буоллаҕа.

–          Пахай. Оттон билигин сымыйа быыбар буолла дуо?

Маша, Света, устудьуоннар:

–          Билбэппиэт.

–          Быыбарга сылдьыбыккыт дуу, хаһан эмэ?

–          Сылдьыбыппыт.

–          Туох быыбарыгар?

–          Ректор быыбарыгар.

–          Ханна?

–          …По-моему она стала… кем-то. Ээ, депутатом!

–          Ханна?

–          … уонна өссө кими эрэ талаҕыт диэбиттэрэ. Забыли уже.

–          “Праймериз” диэн тылы истибиккит?

–          Не-а.

Михаил С., урбаанньыт:

–          Мин хоту бултуу бара сылдьыбытым. Кустары “быыбардаатым”. Баҕар ол кэмҥэ туох эрэ буолта буолуо.

–          Данчикова, Куприянов, Чокур Гаврильев диэннэри истибитиҥ?

–           Суох. Быыбарга сылдьааччым суох.

–          Тоҕо?

–          Ээ, ол миигинэ да суох быһаараа инилэр.

–          Аны күһүн Госдумаҕа Саха сириттэн депутаты талыы быыбара буоларын билэҕин?

–          Ол талыллан да тугу гынаары… Этэбин дии, быыбарга сылдьааччым суох диэн.

Мария З., институт үлэһитэ:

–          Даа, баран Данчиковаҕа куоластаабыппыт. Испииһэгинэн.

–          Туох испииһэгинэн?

–          Оттон үлэбитигэр ким быыбардыы кэлэрин-кэлбэтин испииһэктээбиттэрэ.

–          Кэлбэтэххинэ хайыылларый ол?

–          Куһаҕан буоллаҕа.

–          Кимиэхэ?

–          Кэлбэтэхтэргэ))).

–          Кими ханна куоластаабыккын билэҕин?

–          Госдума депутатыгар.

–          Күһүн куоластыы кэлэҕин?

–          Эмиэ дуо?! Биирдэ эрэ талбаппыт дуо?

–          Эмиэ тала бараҕыт.

–          Мин күһүн суохпун. Уоппускам.

Давыд Л., суоппар:

–          Даачаҕа сылдьыбытым. Билбэппин. А так “НВКаҕа” тугу эрэ кэпсииллэр этэ. Ээ уонна “ватсапка” бюллетень киэргэтэргэ туох эрэ күрэхтэһии биллэриллэр диэн баар этэ.

–          Ону?

–          Оттон барбыт дьон кытыннахтара буолуо. Мин политиканы интэриэһиргээбэппин…

–          Билигин кимнээх Саха сириттэн Госдума депутаттарынан үлэлии сылдьалларын билэҕин?

–          …Штыров буолуо.

–          Үчүгэйдик үлэлээтэ дии саныыгын?

–          Штыров республика баайын үчүгэйдик атыылаабытын билэбин. Үчүгэй буолан сылдьар ини.

Уйбаан Б., пенсионер:

–          “Эдиинэйдэр” таллылар дии депутаттарын.

–          Эн сырыттыҥ?

–          Мин хомуньууспун. “Эдиинэйдэр” бэйэлэрэ талаллар.

–          Аны күһүн быыбарга бараҕын?

–          Барымына. Биир да быыбары көтүппүт аньыым суох.

–          Араас миитиннэргэ кыттаҕын?

–          Кыттымына.

***

2013 сыл, кулун тутар.
Орто туруу дойдуга күрүлэс күн ыймахтаах Ыам ыйа кэлэн иһэр. Саас! Сүрэх эппэҥниир, санаа көнньүөрэр, олох суугунуур, айылҕа тыыллаҥныыр. Тула өттүм тула күөх!

Сааскы бырааһынньыктарга толору 9 күн сылаабытын таһаарыахпыт ини дуу – 1 Маай бырааһынньыга сэрэдэҕэ түбэһэр буолан, субуруччу 5 күн сынньанабыт. Онтон ыам ыйын 6, 7 уонна 8 күннэрэ тиийэн кэлэллэр. Син сүөдэҥнэһэн үлэлиир дьон үлэлэригэр тахсыахтаахтар. Өрөгөйдөөх Кыайыы күнэ чэппиэргэ түбэстэ. Онон эмиэ субуруччу 9, 10, 11, 12 чыыһылаларга өрүүбүт. Дьэ, онтон сатамматах сыыппараҕа – 13 чыыһылаҕа үлэлии тахсабыт.
***
Ыраата барбакка “Аартык.ру” аара ааһан иһэр дьонтон бачча айылаах күҥҥэ ким тугунан дьарыктанар былааннааҕын ыйыталаста.

Милена уонна Гоша, оскуола оҕолоро, 9-10 кылаастар:
– Дьоҕотторбутун кытары айылҕаҕа шашлыктыы тахсабыт.
– 9 күнү быһа туох этэ эт буолар?
– Бастаан кылааһынан, онтон компаниянан, онтон төрүттэрбитин уонна аймахтарбытын кытары даачаҕа тахсан шашлыктыыбыт. Эти маҕаһыынтан ылыахпыт! Маҕаһыын эрэ элбэх.

Лена СОЛОВЬЕВА, орто саастаах, бюджет үлэһитэ:
– Таҥас сууйуом, түннүктэрбин сотуом… дьиэбин бэрийиэм…
– 9 күнү быһа?
– һэ-һэ, ол быыһыгар дьүөгэлэрбэр ыалдьыттыам.
– Дачаҕа тахсыбаккын?
– Дачам суох ээ. Өрүс уҥуор барыахпын сырыыта эрэйэ бэрт. Муоста хаһан тутуллара буолла?
– Ити ыйытыы риторическэй буолбута ыраатта,  доҕор.

Лев МАЛЫШЕВ, урбаанньыт:
– Кустуу барабын!
– Эрдэтэй…
– Эс! Дьон көрбүттэрэ ыраатта!
– Дьууппалаах куһу бутуйдуҥ ини…
– Өлүөхүмэҕэ өссө 12-скэ ыппыттара.
– Дьууппалаах кустары төгүрүк сыл ыталлар…
– Кустуу диибин ээ, кыыстыы буолбатах. Ол гынан баран кыыстыы да барар бэрт буоллаҕа! – салбанар.

Надежда НИКОНОРОВА, пенсионер:
– Ээ, ханна барыахпыный. Дьиэҕэ олорор буоллаҕым. Оҕолор күүлэйдии барыахтара, сиэннэрбин көрүөм. Биир эмэ күн оһуохайга ыыталлар ини… Парадтыахпыт. Дачаҕа тахса сылдьыахпыт. Күн сылааһа абырала бөҕөтө.
– Рассада үүннэрдиҥ ини?
– Үүннэрэн турабын да, хайдах эрэ нуҕаай баҕайы. Биэрэспин мыына сылдьабын. Хайдах эрэ сиэмэ түбэспит. Оҕонньорбор этэ сатыыбын да, кыһаммат. Ханна да сиэмэ айдаана.

Павел СЕМЕНОВ, ырыаһыт буолбатах, устудьуон:
– Эт хаарыйан сиэхпит! Таптыыр кыыспын кытары күүлэйдиэм. Утуйуом.
– ?
– Суох-суох, боруоста утуйуом диибин… Көннөрү утуйабын! Соҕотоҕун… Кыыспынаан буолбатах… Суох, кыыспынаан утуйуохпун сөп. Оттон утуйан кэллэҕим дии… короче, киһини үнтү бутуйдуҥ. Секса суох… утуйабын…
– ?!
– Суох оттон секс баар, только ити күннэргэ бэйэм утуйабын, һа-һа, чэ айака! Ыйытан бүт!
– ?…

Виолетта ВАСИЛЬЕВА, дьиэ хаһаайката:
– Наһаа өр  сынньалаҥҥа тугу гыныахпыный? Ханна эрэ барыахпын баҕарабын, дьиэ кэргэммин кытары.
– Ханна?
– Мааҕыын СМС кэлбитэ, Анталияҕа чартер көтөр диэн. 54 тыһыынча диэн этэ. Икки киһиэхэ бэрт дии.
– 9 күҥҥэ 54 тыһыынчаны “бэрт” диир дьиэ хаһаайката дьоллоох дьахтар буолуоҥ.
– Оччолооҕу барыыр инибит… Баран муораҕа сөтүөлээн кэлиэхпит этэ. Бырааһынньыкка эрэ дьиэ кэргэн барыта мустар буоллаҕа.

-Муораҕа…

***

Аartyk.Ru