Алексей ЕРЕМЕЕВ: Саха тылын дьиҥнээх эйгэтэ, сүөгэйэ-сүмэтэ тыа сиригэр түстэнэр, силис тардар

Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлэ Алексей Ильич Еремеев  Ил Түмэн аатыттан төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик Күнүгэр эппит эҕэрдэ тылыттан:

«Саамай киэн туттарым диэн – 2023 сыл тохсунньу 1 күнүттэн өрөспүүбүлүкэ сокуоннарын барыллара икки судаарыстыбаннай тылынан – сахалыы уонна нууччалыы – Ил Түмэҥҥэ киирэллэрин хааччыйар Саха Өрөспүүбүлүкэтин Конституционнай Сокуона бигэргэтилиннэ. Бу сокуон мэктиэтинэн, олунньу 28 – кулун тутар 1 күннэригэр ыытыллыахтаах пленарнай мунньахха бэбиэскэҕэ киирбит 50 боппуруостар икки тылынан киирдилэр.

Ааспыт 2022 сылга «Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр тыллар тустарынан» сокуон ылыллыбыта 30 сылын бэлиэтээбиппит. Бу улахан суолталаах түгэн чэрчитинэн СӨ саха тылын, литературатын уонна култууратын учууталларын иккис сийиэһэ ыытыллыбыта. Бу сийиэскэ төрүт тылы сайыннарыыга, харыстааһыҥҥа, сөргүтүүгэ инникитин туох үлэни ыытар, сүрүннүүр наадатын, үүнэр көлүөнэҕэ кыратыттан ийэ тылын иҥэрии туһунан элбэх дириҥ ис хоһоонноох мунньахтар, киэҥ кэпсэтиилэр, ырытыылар буолан ааспыттара, сөптөөх быһаарыылар ылыллыбыттара.

Бу тэрээһиннэр түмүктэринэн  Ил Түмэҥҥэ мунньахтаан, дьаһал ылыллан илии баттаммыта. Ол курдук, тыл туһунан сокуоммутун хайдах өссө сайыннаран өрөспүүбүлүкэбит икки судаарыстыбаннай уонна биэс официальнай тылларын өссө дириҥник үөрэтиигэ, төрөөбүт тыл эйгэтин ыччат ортотугар бары хайысханан кэҥэтиигэ, ситэриилээх былааһы кытта хайдах ситимнээх үлэни ыытарбыт туһунан олус үчүгэй былаан ылылынна. Мин, түгэнинэн туһанан, СӨ Бырабыыталыстыбатыгар, оргкомитет бэрэссэдээтэлигэр Сергей Васильевич Местниковка уонна СӨ Судаарыстыбаннай Мунньаҕын Бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччытыгар Александр Николаевич Жирковка улахан махталбын тиэрдэбин. Кинилэр сүрдээх улахан тэрээһиннэри ыытан, дьону-сэргэни, өрөспүүбүлүкэ интеллигенциятын бары улуустартан, нэһилиэктэртэн түмэ тардан киэҥ далааһыннаах кэпсэтиилэри ыытан төрүт тылы сайыннарыыга улахан хамсааһыны таһаардылар. 

Саха тылын дьиҥнээх эйгэтэ, сүөгэйэ-сүмэтэ тыа сиригэр түстэнэр, силис тардар. Ол иһин тыа сирэ – саха норуотун олоҕун укулаата, тускула, сахалыы тыл уйаланар төрүт эйгэтэ буоларынан хайаан да үүнүөхтээх, сайдыахтаах диэн санаанан салайтаран быйыл өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүгэр тыа хаһаайыстыбатын сайдыытыгар 14 млрд. 200 мөл. солк көрүлүннэ. Ити хаһан даҕаны көрүллүбэтэх улахан суума», – диэн парламент спикера бэлиэтээн эттэ.  

Маны таһынан, Алексей Ильич улуу Арассыыйа Төрүт Сокуонугар – национальнай өрөспүүбүлүкэлэр бэйэлэрин төрөөбүт тылларын, нуучча тылын сэргэ судаарыстыбаннай тыл оҥостоллорун туһунан нуорма уруккутунан хаалбытын таһынан, омуктар бары тэҥ бырааптаахтарын, ханнык баҕарар омук тыла, култуурата судаарыстыбанан араҥаччыланарын туһунан Конституцияҕа чопчу суруллубутун аҕынна. Ханнык даҕаны атын дойдуларга маннык тэҥ быраап бэриллибэт. Бу улахан хардыы, ситиһии диэн сыаналаата. Парламент спикерэ Украинаҕа буола турар иирсээн сүрүн төрдө – нуучча тыла Украинаҕа региональнай статуһун суох оҥорууттан, нууччалыы тылы туора сотууттан таҕыста диэн эттэ.

«Тыл диэн норуот инники дьылҕатыгар сүрдээх улахан политическай суолталаах хайысха буолар. Онон биһиги Арассыыйа улуу туонатыгар элбэх омук дьылҕатын эйэлээхтик бииргэ түмпүт күүстээх Төрүт Сокуоннаахпытынан, көҥүл тыыннаах дойдуга олорорбутунан киэн туттуохтаахпыт!» – диэн этиитин түмүктээтэ.

***

Ил Түмэн пресс-сулууспатын матырыйаалыттан