Афанасий НИКОЛАЕВ “Улуу истиэп” норуоттар икки ардыларынааҕы гуманитарнай билим түмсүүтүттэн

Музей иһэ.

Алтан Сарын хаартыската

Назарбаев киинэ.

Казах хаһыаттара.

Казахтар кыһыл көмүс киһилэрэ, 1969 сыллаахха булбуттар.

Бу  уоттаах-күөстээх  хосторо музей иһигэр баар. Киһи баҕа санаатын этэригэр анаммыт. Физиктар оҥорбут уникальнай световой лаампалара. Казахтарга эрэ баар.

Международнай тюрк академиятын президенын – Дархан Кыдырлины кытта.

Назарбаев киинэ.

Форум түгэниттэн.

Лев Гумилев аатынан Евразийскай национальнай университет.

Казах оҕолоро музейга.

Дворец мира и согласия.

Казахстан национальнай музея.

Меморандум илии баттаһыытынан бүттэ.

Аан дойдутааҕы тюркскай академия президена Дархан Кыдырали этэринэн, бу маннык тэрээһин бүтэһигин Баку куоракка 90 сыл аннараа өттүгэр буолан ааспыт.

Историяны ылан көрдөххө, аан маҥнайгы Всесоюзнай тюркологическай съезд 1926 сыллаахха олунньу ыйтан 26-с күнүттэн кулун тутар 5-с күнүгэр диэри буолбут. Барыта 111 киһи кыттыбыт. Бу съезд Сэбиэскэй Союз иһигэр тюркология сайдыытыгар элбэх сабыдыалы киллэрбитэ.

Буолбут сирэ олус киэҥ, уурбут-туппут курдук дьиэ, масштабынан да киһини салыннарар оҥоһуулаах буолан биэрдэ. Кыттыыны ылбыт дьон, санааларын этинэн, санаа атастаһан, дуоһуйа кэпсэтэн, биир тылынан эттэххэ, форум сыалын-соругун ситистэ диэххэ сөп.

2 күн, музейдарыгар, араас тэрилтэлэригэр көрсүһүү, диспуттар буолан аастылар.

Биир бэйэм санаан маннык, 1926 сыллаахха Бакуга буолан ааспыт түүрдэр съезтэригэр кыттыыны ылбыт делегаттары, биир-биир ааттарынан ааттаан мэҥэ өйдөбүнньүк гынан биир дойдулаах саха өркөн өйдөөх дьоммутун ааттаталаан сүрэхпитинэн долгуйа истэн киһи эрэ киэҥ туттар ааттарынан ааттаталаатылар.

1. Анемподист Иванович Софронов (Алампа)
2. Исидор Никифорович Барахов
3. Алексей Андреевич Иванов (Күндэ), – диэн ааттаталаабыттарыгар сахалары саха гыммыт саха чулуу уолаттарыгар үйэ саас тухары умнуллубат мэҥэ тааска ааттарын-суолларын хаалларбыт эбиттэр диэн киһи эрэ санаата көтөҕүллэр, өрүү инники күөннэргэ Саха сирин саха дьонун нохтолдьуйар сүрэхтэригэр өрүү тыыннаах буолуохтара диэн санааннан салайтардыбыт.

Бадаҕалаан көрдөххө,
Бас аайы
Мааны баҕа
Баһаан элбэх,
Төһөтүн төлкөлөөбөккө
Төбө аайы
Төрүттүүр төлкө
Төһө эмэ,
Кэриҥин кэскиллээбэккэ
Киһи аайы
Кэскиллиир кэмэлдьи
Кэмэ суох,
Ол гынан баран, ону
Олохтуурга оҥоһуннахха.
Олус олуурдаах,
Кэскиллииргэ кэллэххэ,
Кэмэ суох эрэйдээх,
Сурукка эрэ
Суолталанан баран
Суобастанара суостаах.
Арааһы аһан баран
Атаҕар туруорар
Алыс адаҕалаах.
Ол кэриэтэ
Оччугуйу олохтоон баран
Оҥорон иһэн
улаатыннарар
Ордук улаҕалаах.
(А.И. Софронов, 1926 с.).

***

http://yakutiafuture.ru