Исидор Барахов аатын кэриэстээтилэр, пааматынньыгар сибэкки дьөрбөтүн уурдулар
Бүгүн, муус устар 27 күнүгэр, уһулуччулаах судаарыстыбаннай уонна бэлитиичэскэй диэйэтэл Исидор Барахов пааматынньыгар сибэкки дьөрбөтүн ууруу үөрүүлээх быһыыга-майгыга ыытылынна. Тэрээһиҥҥэ Ил Түмэн байыаннай сулууспалаахтар, бойобуой дьайыылар бэтэрээннэрин дьыалаларыгар, патриотическай иитиигэ уонна уопсастыбаннай тэрилтэлэргэ сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ, Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Александр Подголов, ыччат миниистирин эбээһинэһин толорооччу, Арассыыйа Дьоруойа Игорь Юргин, Үөһээ Бүлүү баһылыгын маҥнайгы солбуйааччыта Егор Иванов кыттыыны ыллылар, тыл эттилэр.
Александр Григорьевич мустубуттары Сахабыт Сирин биир сүрүн судаарыстыбаннай бырааһынньыгынан эҕэрдэлээтэ. “Бүгүн биһиги икки өрөспүүбүлүкэбит историятыгар суолларын хаалларбыт бэлиэ түгэннэри ахтабыт. Ол ыарахан кэмнэргэ бэйэлиригэр үрдүк эппиэтинэһи сүкпүт чулуу дьоммутун ахтар,сүгүрүйэр күммүт”, – диэн эттэ.
Ол курдук, 1922 сыллаахха автономия олохтонуоҕуттан кэм кэрдии ааһан, 1992 сыллаахха эмиэ бу кэмҥэ аныгы Конституция ылыллыбытын санатта, Саха Сирэ модун Арассыыйаҕа субьект быһыытынан киирбитин эттэ. Автономияны төрүттэспит улуу уолаттарбыт олохторо кылгас эрээри, метеор курдук чаҕылхай, умнуллубат суоллаах-иистээх, суолталаах этэ диэн аҕынна.
Юрий Юргин Саха Сирин бырабыыталыстыбатын, байыаннай дьайыылар уонна анал байыаннай дьайыы кыттыылаахтарын ааттарыттан эҕэрдэ тылын тириэртэ. “Бу күн биһиги олохпутугар, өрөспүүбүлүкэбит историятыгар, инники кэскилигэр ураты суолталах. Исидор Никифорович 24 сааһыгар Саха АССР норуот комиссариатын салайааччыта буолбута. Эдэр салайааччы инникигэр бырамыысыланнаһы сайыннарыы биир сүрүн садаача быһыытынан турбута. Мин төрөөбүт улууспар, Алдаҥҥа кыһыл көмүс хостооһуна саҕаламмыта. Судаарыстыбаннай уонна муниципальнай былаас эбээһинэстэрин сөптөөхтүк аттарбыта. Ыарахан кэм күүстээх дьону таһаарар. Маны этэн туран, ыччаппытыгар тоһоҕолуом этэ – биһиги ытыктыыр убайдарбыт отой эдэр саастарыгар бэйэлэрин олохторун буолбакка, норуот кэскилин, сайдытыытын инники күөҥҥэ туппуттара. Ону биһиги өйдүүр, кинилэр ааттарын кэриэстиир ытык иэспит”, – диэтэ.
Тыл этээччилэр Исидор Никифорович олоҕун төрөөбүт өрөспүүбүлүкэтин, Саха Сирин дьонун интэриэстэрин көмүскээһиҥҥэ анаабытын санаттылар. Өрөспүүбүлүкэни төрүттээччилэр эр санааларынан, дьулуурдарынан, норуоттарын туһугар үрдүк эппиэтинэстээхтэринэн биллэллэрэ. Уустук дьүүллэһиигэ, мөккүөргэ, бэл, кытаанах утарылаһыыга, харгыстаһыыга кинилэр туруулаһан, автономнай өрөспүүбүлүкэ статуһун ылары ситиспиттэрэ диэн бэлиэтээтилэр.
Санатан эттэххэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннаһын төрүттэспит уһулуччулаах бэлитиичэскэй уонна судаарыстыбаннай диэйэтэл Исидор Никифорович Барахов Максим Аммосовтыын, Платон Ойуунускайдыын, Степан Аржаковтыын, Степан Васильевтыын өрөспүүбүлүкэ төрүттэниитигэр, Саха Сирэ социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытыгар сүҥкэн кылаатын киллэрсибитэ.
Кини үрдүкү салалтаҕа эппиэтинэстээх дуоһунастарга үлэлээбитэ: САССР Совнаркомун бэрэссэдээтэлэ (1922—1924), ВКП(б) Саха Сиринээҕи обкомун бастакы сэкирэтээрэ (1926—1928), КК ВКП(б) тыа хаһаайыстыбатыгар Илин Сибиир уонна Уһук Илин салаатын сэбиэдиссэйэ (1933—1938).
***
Галина Матвеева,
https://sakhaparliament.ru/
Оставить комментарий