Александр Жирков: Саха сирэ Евразия норуоттарын түмсүүлэригэр толору кыттар кыахтаах

Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин бастакы вице-спикерэ Александр Жирков бэс ыйын 23-24 күннэригэр норуоттар икки ардыларынааҕы иккис Евразийскай Форумҥа кыттыыны ылла.

Горнай Алтай куоратыгар ыытыллыбыт Форумҥа Иран өрөспүүбүлүкэтин Россияҕа Посола Казем Джалали, Таджикистан, Узбекистан, Монголия, онтон да атын дойдулар уонна Россия субъектарын бэрэстэбиитэллэрэ, ону тэҥэ РФ Федерация Сэбиэтин сенатордара, Государственнай Дума депутаттара, культура, наука деятеллэрэ кытыннылар.

Норуоттар икки ардыларынааҕы Форум Аан дойдуга билигин үөскээбит быһыыга-майгыга Евразия норуоттара бэйэ-бэйэлэрин өйдөһөр, дойдулар икки ардыларынааҕы гуманитарнай (культура, искусство, наука, үөрэх, литература, норуот дипломатията, онтон да атын) хайысхаларга ситими олохсутар уонна сайыннарар суоллары көрдүүр аналлаах. Биллэн турар, биһиги дойдубут итинник саҥа ситимнэр үөскүүллэригэр, тэриллэллэригэр улахан болҕомто уурар.

Форум үлэтин Горнай Алтай өрөспүүбүлүкэтин баһылыга Олег Хорохордин уонна Евразия норуоттарын Ассамблеятын Генеральнай Сүбэтин чилиэнэ Иван Белеков салайан ыыттылар. Түмсүүгэ Иран өрөспүүбүлүкэтин Россияҕа Посола Казем Джалали, ЮНЕСКО иһинэн Амарах санаа Посола академик Александра Очирова, РФ Государственнай Думатын СНГ дойдуларыгар комитетын бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччыта Константин Затулин, онтон да атыттар Евразия норуоттарын икки ардыларыгар өйдөһүү, өйөһүү суолун тобулууга этиилэрэ мустубут дьон болҕомтотун тарта.

Александр Жирков бэйэтин этиитигэр буола турар Форум суолтатын анаан бэлиэтээтэ. «Дьон бэйэ-бэйэтин кытта билсэ, кэпсэтэ, өйдөһө сатыыр баҕата муҥура суох, – диэтэ Саха сирин бэрэстэбиитэлэ, – норуоттар, судаарыстыбалар икки ардыларыгар, дьиҥэр, эмиэ оннук. Билигин Аан дойдуга үөскээбит быһыы-майгы содулугар урукку өттүгэр олохсуйбут уонна балайда үчүгэйдик, көдьүүстээхтик үлэлээн кэлбит үгүс гуманитарнай институттар мөлтөөтүлэр, ыырдара кыараата. Итинник быһыы өр барыа суоҕа. Саҥа суоллар, саҥа хайысхалар аһыллан иһиэхтэрэ. Онуоха бу биһиги Форуммут бэйэтин тустаах миэстэтин эмиэ булуох тустаах».

Евразия эйгэтигэр киирэр дойдулар икки ардыларыгар сыһыан эриэ дэхси буобатах. Политика, экономика эйгэтигэр эрэ буолбакка, гуманитарнай хайысхаларга эмиэ илин-кэлин түсүһүү тахса турар. Атын-атын түмсүүлэр үөскүүллэр, хас биирдии дойду бэйэтин сүрүн интэриэһин үрдүктүк тутар, харыстыыр, көмүскүүр. Форум сорох кыттыылаахтара итинтэн дьиксинэллэрин, инники өттүгэр хардарыта өйдөһүүгэ мэһэйдэр үөскүөхтэрин сөбүн туһунан биллэрдилэр. Ол курдук, Алтаайга тэриллибит норуоттар икки ардыларынааҕы гуманитарнай Форумҥа маарынныыр бэбиэскэлээх түмсүүлэри Россияҕа эрэ буолбакка, Турция, Китай, Монголия, Кыргызстан, онтон да атын Евразия дойдулара тэрийэн эрэллэр. Александр Жирков ити туһунан бэйэтин санаатын Форум кыттыылаахтарыгар эмиэ тириэртэ.

«Биһиэнигэр маарынныыр түмсүүлэр атын дойдуларга бааллар, баар буола да туруохтара. Онтон аһары ороһуйар сатаммата буолуоҕа. Атын түмсүүлэри биһиги бобор, бопсор кыахпыт суох. Оччотугар, кинилэри кытта өйдөһө, биир эбэтэр майгыннаһар суолу тобула сатыахтаахпыт. Маныаха бытаарар, олорон биэрэр сатаммат. Ким киэҥник, олохтоохтук хамсанар, ол ордук ситиһиилээх буолуоҕа».

Түмүгэр Саха сирин бэрэстэбиитэлэ омуктар, норуоттар икки ардыларыгар диалог төһө кыалларынан киэҥ, үгүс норуоту, омугу хабар буолуохтааҕын анаан бэлиэтээтэ. «Билиҥҥи тыҥааһыннаах быһыы-майгы үөскээбит биир төрүөтэ – дьон кэмигэр өйдөспөтөҕө уонна кэмигэр сүбэнэн дьаһамматаҕа буолар, – диэтэ Александр Жирков, – ити куттал билигин да баар. Норуоттар икки ардыларыгар хардарыта өйдөһүүнү үөскэтиигэ гуманитарнай диалог эйгэтэ төһө кыалларынан киэҥ уонна аҕыйаҕыттан-элбэҕиттэн тутулуга суох, төһө кыалларынан элбэх омугу кыттыһыннара, хаба сатыахтаах».

***

Ил Түмэн пресс-сулууспата